CRITICAL REFLECTIONS ON HUMANITY AND SOCIETY
Reason and Engage is an interdisciplinary course at the Vrije Universiteit Brussel that aims to encourage critical reflection and societal engagement. Free inquiry, civic engagement, responsibility, engaged science, interdisciplinarity and sustainability are central. This course aims to encourage critical reflection on important social issues. Each year, the course explores one central theme whereby theoretical knowledge is linked to society. The course is taught by Prof. Dr. Karl Verstrynge and supervised by Dr. Bieke Abelshausen & Lisa Ahenkona.
Quickly to
Overarching Theme 2024-2025
Each year, Reason and Engage takes a closer look at one central theme. Edition 24-25 explores under the title:
Humans and Nature: What New Deal?
In a rapidly changing world, the interplay between society and the environment demands our urgent attention. Social ecological thinking encourages us to view these relationships holistically, recognizing that our actions shape the ecosystems we depend on. But do we truly have a "New Deal" for the planet, or are we simply rebranding old ideas? This course invites you to explore these critical questions, challenging conventional wisdom and fostering innovative solutions. Join us in rethinking the future, where your insights could play a vital role in crafting a genuinely sustainable path forward.
OVERVIEW LECTURES:
15.10 @U-Residence, VUB-Campus | Dirk Holemans : Dare to Care
22.10 @Beursschouwburg, Auguste Ortsstraat 20-28 | Adriana Ressiore Campodonio: Feminist Epistemologies: Care and Conflict in a Socio-Environmental Movement in Brazil
12.11 @U-Residence, VUB-Campus | Franky Bossuyt : Reviving our Planet by Transforming the Food System’
26.11 @U-Residence, VUB-Campus | Alexandra Zimmermans : t.b.a.
How to register?
The course unit Reason and Engage is open to students from the 3rd bachelor's degree onwards, workstudents and students from preparation programmes. Reason and Engage is an annual course offered in two variants: for 3 or 6 credits. All contact moments take place on Tuesday evenings from 6pm onward.
VUB students wishing to follow the course can register the course via the Student SelfService.
FAQ
Does this course require mandatory attendance?
The simple answer is yes. To pass this course, you actively participate in all activities (= 5 lectures, all seminars, assignments, presentation). During each seminar or lecture, you sign the attendance list. Your presence will then be registered through CANVAS. This way you can follow up on your absences at all times.
In case you do miss a class, this has to be legitimized by a certificate of illness, an employer or force majeure (ex. passing away of a family member). Repeated unjustified absences will jeopardise your chances of passing.
What if I am combining work and study?
The decision to start all seminars and lectures at 6pm is to give students who are combining work and study the possibility to take up this course. If you work variable hours and therefore miss several classes, please keep in mind that this will negatively impact your evaluation. Attendance is mandatory to all students; exceptions will not be made.
Are classes also recorded online?
All seminars and lectures take place on campus and in different auditoria in Brussels without digital recording. Therefore, it is not possible to rewatch a class online.
Where do classes take place?
Seminars take place on campus, though most lectures are held off-campus. Specific locations will be announced in a timely manner. All details can be found on the calendar through CANVAS.
Will there be a final examination?
There is no final examination for this course, though there will be a presentation moment that will be evaluated. Evaluation follows the pass/fail principle. All info on the presentation and evaluation criteria can be found in the student manual on CANVAS.
When and how can the teaching team be reached?
For questions, support or issues, you can always contact (by appointment) the teaching assistants Bieke Abelshausen and Lisa Ahenkona at redelijk.eigenzinnig@vub.be. Note that they check emails from students on Monday and Friday only.
What is the difference between taking up the course for 3 ECTS or 6 ECTS?
3ECTS: one semester | lectures and individual assignments
6ECTS: year-long course | lectures, research project in groups and individual assignments
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 23-24: DRUGS
Although from time immemorial people have always used substances to enter a state of intoxication, stupor or sedation, we cannot escape the impression that drugs and the use of drugs have never been so ubiquitous and commonplace as today.
In the 23-24 edition of Reason and Engage, we look at the various sides of drug use through a socially critical lens. Are repressive drug policies a good way to curb drug use? What are the social and environmental effects of the illicit drug economy? What impact does drug use and drug traffic have on the Global South? How are drug use, social inequality and deprivation related? Is the fight against drugs lost and can it be won? Is there such a thing as responsible drug use and what ethical questions does it raise? Will drug tolerance only lead to an increasing drug use?
In a series of lectures in the first semester and through project work in the second semester, we hope to raise these questions and look for some well-founded answers. To this extent, several internationally respected researchers and writers in the field will share their insights. Additionally students will work together with non-academic organizations in multidisciplinary study groups, in order to answer specific questions related to the drug problem.
OVERZICHT LEZINGEN
03.10.2023 Jules Netherland
17.10.2023 Teun Voeten in conversation w/ Yve Driesen
31.10.2023 Tessa Parkes
14.11.2023 Steven Snelders
28.11.2023 Daniel Brombacher
Onder begeleiding van Prof. dr. Karl Verstrynge, Prof. Dr. Joke Bauwens, dr. Bieke Abelshausen & Lisa Ahenkona
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 22-23: TRUTH
Editie 22-23 verkent het thema waarheid. De vraag naar waarheid is zo oud als de mens zelf. Waar en vals onderscheiden is een bij uitstek menselijke activiteit. Net om die reden is waarheid geen evident of statisch gegeven. Ze komt tot stand in en met het vragen van de mens, eerder dan ze een voorliggende, onveranderlijke evidentie zou zijn. En net daarom is ze ook het voorwerp van eindeloze reflectie en debat.
OVERZICHT LEZINGEN
18.10.22, VUB Campus - Christopher French
22.11. 22, DeBuren - Cees Zweistra
21.02.23, DeBuren - Rosanne Hertzberger
07.03.23, DeBuren - Ann Van Sevenan
Onder begeleiding van Prof. dr. Karl Verstrynge, Prof. Dr. Joke Bauwens, dr. Bieke Abelshausen & Lisa Ahenkona
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 21-22: RACISM
De zevende editie ('21-'22) verkent het thema racisme. Wat verstaan we onder alledaags racisme? Hoe groot is het probleem vandaag de dag? Hoe verhoudt racisme zich tot gelijkheid als universeel basisrecht? Wie zijn dader en slachtoffer, en mogen we dit onderscheid überhaupt maken? Wat met racisme in het hoger onderwijs? En vooral: hoe kunnen we racisme de wereld uit helpen?
OVERZICHT LEZINGEN
23.11.21 - Kehinde Andrews
09.12.21 - Philomena Essed
22.02.22 - Olivia Rutazibwa
01.03.22 - Naima Charkaoui
Onder begeleiding van Prof. dr. Karl Verstrynge, Prof. Dr. Joke Bauwens, dr. Bieke Abelshausen & Lisa Ahenkona
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 20-21: POVERTY
De zesde editie van Redelijk Eigenzinnig ging dieper in op de vraag: Why do we put up with poverty? Wie naar de geschiedenis kijkt stelt vast dat westerlingen vandaag minder met armoede in contact komen dan vorige generaties. Maar met die vaststelling houdt elk optimisme op. Wereldwijd wordt de kloof tussen arm en rijk groter. Zelfs in de westerse wereld zien we een algemene uitbreiding van bestaansonzekerheid, ook voor werkende mensen. Reden genoeg om hardop vragen te stellen en naar oplossingen te zoeken: Hoe groot is de ongelijkheid tussen arm en rijk? Bedreigt deze ongelijkheid democratie en vrede? Welke ingrepen zijn nodig om de kloof te dichten? Hoeveel rijkdom hebben we nodig om goed te leven? En van alle vragen deze ene: kunnen we armoede de wereld uit krijgen?
OVERZICHT LEZINGEN
20.10.20 - Ken Loach: Bekroonde film 'I, Daniel Blake'
03.11.20 - Thomas Piketty: 'Capital and Ideology'
24.11.20 - Jozeph E. Stiglitz: 'People, Power and profits. Progressive capitalism for an age of discontent'
08.12.20 - Julia O'Connell Davidson: 'Contemporary Migration Through the Lens of Atlantic World Slavery: Fugitivity not Modern Slavery'
09.02.21 - Bea Cantillon: 'Pleidooi voor een nieuw sociaal contract'
OVERZICHT PROJECTEN
Mensen als spreekbuis van hun denkbeelden, ism vzw Pigment
Een Uniform Sanctiebeleid, ism vzw Samusocial
Pixisme en beeldvorming, ism vzw Samusocial
Laagdrempelige Sportdagen, ism vzw Sportpret
Demografisch onderzoek, ism vzw Sportpret
Studentvrijwilligers in tijden van Covid-19, ism UZ Brussel
Outsourcing van opleidingen, ism vzw ArmenTeKort
Wandel Je Warm, ism vzw ArmenTeKort
Vakantieklik, ism vzw Iedereen Verdient Vakantie
De Blinde Vlek, ism vzw Iedereen Verdient Vakantie
Rap op Stap, ism vzw Iedereen Verdient Vakantie
Onder begeleiding van Prof. dr. Karl Verstrynge, Prof. Dr. Joke Bauwens, dr. Bieke Abelshausen & Yano Truyers.
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 19-20: CLIMATE
In de vijfde editie (Climate Rage For Just Transition) stond de klimaatuitdaging centraal. Een jaar geleden zwengelden de burgerprotesten aan tot de grootste klimaatmobilisatie ooit. Jong en oud trokken de straat op om hun vraag naar meer ambitieuze klimaatmaatregelen kracht bij te zetten. Maar welk type actievorm is het meest efficiënt wil je wegen op beleidsmakers, de publieke opinie, grote bedrijven, de consument...? Hoe ver kun je gaan met protestacties en welke elementen zijn onontbeerlijk voor een duurzame en rechtvaardige klimaattransitie?
OVERZICHT LEZINGEN
15.10.19 - Joke Hermsen: 'Het tij keren
29 okt. '19 - Natacha Brion, Philippe Claeys & Bas Smets: 'Before the Flood'
19.11.19 - Sander Van Der Linden: 'Empathy and Climate Change'
03.12.19 - Anneleen Kenis: 'Climate change in times of the Gilets Jaunes'
12.02.20 - Soirée met workshops participative futuring, interviewtechnieken en socratische gesprekstechnnieken
OVERZICHT PROJECTEN
Fête Divers, ism BrusselAVenir
Zero Waste Campus, ism cel duurzaamheid VUB
Gaiagrafie van de Zenne, ism La Polyclinique de la Culture
Inclusieve Klimaatactie, ism Citizenne & Klimaatzaak vzw
Peacejam’in for Climate Change, ism Peacejam Belgium
Rechtvaardigheid als leidraad voor klimaattransitie, ism Fairisme vzw
Duurzaamheidscharter voor de reissector, ism Zomer Zonder Vliegen
Jongeren in Actie voor het Klimaat, ism vzw Humanistisch Jongeren
Onder begeleiding van Prof. Karl Verstrynge, Prof. Joke Bauwens, Linde Moriau & Goedele Nuyttens.
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 18-19: JUST PEACE
In de vierde editie van Redelijk Eigenzinnig werd onder de titel Just Peace het thema Oorlog, Conflict, Vrede & Verzet onder de loep genomen. Vier avonden lang boog Redelijk Eigenzinnig zich over de oorsprong en impact van oorlog en conflicten. Tijdens lezingen, debat en workshops gingen onderzoekers en studenten samen met het brede publiek en het middenveld op zoek naar nieuwe fundamenten en visionaire beelden voor vrede en rechtvaardigheid en onderzochten ze welke rol wetenschap, politiek, onderwijs, kunst en media hierin kunnen spelen.
OVERZICHT LEZINGEN
16.10.18 - Gertrudis Van de VIjver: 'Immanuel Kant: To perpetual peace'
30.10.18 - Joes Segal: 'Art and Crisis'
27.11.18 - Sophie De Schaepdrijver: 'Remembering the war in public space'
02.12.18 - Nils Duquet: 'Guns for sale: Legal and illegal arms trade in Belgium'
12.02.19 - Soirée met workshops digital storytelling, interviewtechnieken en socratische dialogen
OVERZICHT PROJECTEN
Filmerfgoed uit het oorlogsverleden, ism Koninklijk Belgisch Filmarchief (CINEMATEK)
Sporen van Oorlog & Vrede in Brussel, ism Koninklijk Belgisch Filmarchief (CINEMATEK)
Conflict & Seksueel geweld, ism Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking (UCOS)
Levende Bib voor een vreedzame, inclusieve samenleving, ism vzw Humanistische Jongeren
Zin en onzin van militaire operaties, ism vzw Vredesactie
Mind Over Media: hedendaagse propaganda onder de loep, ism Mediawijs – imec vzw
Signal Kanal: stedelijkheid & conflict, ism Globe Aroma
Onder begeleiding van Prof. Karl Verstrynge, Prof. Joke Bauwens, Linde Moriau & Goedele Nuyttens.
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 17-18: TECHNOLOGY
De derde editie 'Redelijk Eigenzinnig' stond stil bij de mogelijkheden en impact van Nieuwe Technologie. Leidt (bio)technologie tot een nieuwe menselijke soort? Wie zal onze privacy waarborgen? Wat is de impact van de toenemende robotisering op de gezondheidszorg, werkgelegenheid en vergrijzing? Zullen slimme machines ons emanciperen van mensonwaardige arbeidsomstandigheden of zullen ze de sociale ongelijkheid doen toenemen? Maken ze de weg vrij voor duurzamere productiemethoden? Onze Heerlijk Nieuwe Wereld: Technocalyps of Technotopia
OVERZICHT LEZINGEN
12.10.17 - Peter-Paul Verbeek: 'Smart cities and citizens, a question of technology?'
17.10.17 - Mireille Hildebrandt & Bernard Manderick: 'Democracy (as a successful misunderstanding) in an algorithmic world'
07.11.17 - Sophie Wennerscheid & Bram Vanderborght: 'The science & fiction of human/robot relationships'
21.11.17 - Soirée met workshops, docu, wandelingen en debat
13.02.18 - Mitch Altman: 'Hacking, rethinking technology in collaboration'
27.02.18 - Soirée met workshops en debat
20.03.18 - Robert Riener: 'Human-centered technologies for movement assistance and rehabilitation'
OVERZICHT PROJECTEN
DIY-BIOTECH, iedereen aan de slag met gentechnologie, ism Open BioLab Brussel (EhB)
Filosoferen met jongeren over Mens en Technologie, ism vzw Humanistische Jongeren
Wangedrag in cyberspace, ism CAW Brussel & VUB Meldpunt
Genderstereotypen 2.0, ism vzw Zijn
Het gebruik van sociale media bij vluchtelingen, ism A Kind of Space
Cultuurbeleid in het digitale tijdperk, ism Vlaamse Overheid, departement CJSM
Laaggeschoolden wapenen voor de digitale revolutie, ism JES Brussel
Circulaire economie in Brussel, ism GoodPlanet
Onder begeleiding van Prof. Karl Verstrynge, Prof. Joke Bauwens & Linde Moriau.
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 16-17: MIGRATION
Het thema voor academiejaar 2016-2017 was migratie. Aan de hand van lezingen, workshops, debatten, rondleidingen, getuigenissen... werden een aantal belangrijke vragen, uitdagingen en ontwikkelingen mbt migratie vanuit verschillende disciplines bvelicht. In het eerste semester lag de focus op de oorzaken en impact van migratie. In het tweede semester bekeken we vraagstukken met betrekking tot participatie en burgerschap.
OVERZICHT LEZINGEN
10.10.16 - Saskia Sassen: 'Migration and Expulsions'
18.10.16 - Bram Cleys: 'Migratie en ontwikkeling'
08.11.16 - Fred Mednick: 'Emergency Education'
22.11.16 - Soirée met workshops, docu, wandelingen en debat
14.02.17 - Mary Bosworth: 'Is immigration detention a form of punishment?'
07.03.17 - Nadia Fadil: 'On radicalisation. Critical perspectives on a contested paradigm'
21.03.17 - Soirée met workshops, docu, wandelingen en debat
Thema's van vorige jaren
PROGRAMMA 15-16: SUSTAINABILITY
Voor de eerste editie (academiejaar 2015 - 2016) stond het thema duurzaamheid centraal. We verkenden 4 thema's: duurzame wetenschap, duurzaamheid en klimaat, duurzaam omgaan met werk, duurzaam bewegen.
OVERZICHTEN LEZINGEN
13.10.15 - Eric Corijn: Inagurale rede: 'Een wereld in transitie, een missie voor deze generatie'
20.10.15 - Jean-Claude Burgelman: 'Duurzame wetenschap'
10.11.15 - Philippe Huybrechts: 'Kimaat en duurzaamheid'
16.02.16 - Marc Elchardus: 'Duurzaam omgaan met werk'
12.04.16 - Paul De Knop: 'Levenslang en duurzaam bewegen'
Onder begeleiding van Prof. Karl Verstrynge, Prof. Joke Bauwens, Sophie Withaeckx & Linde Moriau.