Foto rechts: VUB - ETEC.
In 1979 werden negen iconische elektrische voertuigen ter beschikking gesteld van het VUB-personeel. Ze bleken van onschatbare waarde te zijn voor het onderzoek van wetenschappers om de levensduur van autobatterijen te verbeteren. In de jaren ’80 moest een autoaccu nog om de 40km worden opgeladen. In de toekomst zal dat om de 800km zijn. Of hoe VUB-wetenschappers al 50 jaar vooruitkijken naar de toekomst van elektrisch vervoer.
Tekst: Ilja van Braeckel
Wie in 1984 uit het raam keek, had kans om een blauw autootje te spotten dat over de Belgische banen tufte. De bestemming? Het Electric Vehicle Symposium in Parijs. Met aan het stuur Prof. Dr. Maggetto van de VUB. Over de blauwe elektrische wagentjes werd soms wat smalend gedaan, zelfs onder collega’s. Nochtans werden ze ter beschikking gesteld voor VUB personeel, in een soort autodeelsysteem dat één van de eerste moet geweest zijn. Prof. Maggetto had geen oren naar de kritiek. Hij begreep toen al dat elektrisch vervoer de toekomst zou worden. Om het draagvlak te vergroten, richtte hij de European Power Electronics and Drives Association op, wat vandaag nog steeds het grootste congres is dat zich over vermogenselektronica buigt. En gaandeweg werd de vakgroep Elektrotechniek en Energietechniek, kortweg ETEC, uitgebouwd.
Jaren ’80: elke 40km stoppen en opladen
Maar er was nog werk aan de winkel. De actieradius van de eerste blauwe wagentjes was beperkt, door de zware loodbatterijen aan boord. Rembekrachtiging was er niet, dus om tot stilstand te komen, had je een stevig stel beenspieren nodig. De batterij moest na elke 40 kilometer worden opgeladen. Daar had de VUB al speciale snelladers voor ontwikkeld, die de stroomaanvoer volgens een nauwgezet algoritme regelde, zonder de batterij te overbelasten. Want wie elektrisch vervoer zegt, zegt batterijen.
Lees verder onder de afbeelding.
Jaren ’90: nieuwe testinfrastructuur
Toen de nikkel-cadmium batterijen ontwikkeld werden eind de jaren 90, breidde het elektrisch wagenpark van de VUB zich steeds uit. En om de prestaties van elektrische voertuigen te testen, kwam er heel wat testinfrastructuur bij. Sinds dan konden elektrische wagens waarheidsgetrouw met elkaar vergeleken worden. In het labo, door ze op rolbanden te laten rijden, maar ook op de baan, door meettoestellen in de wagens te voorzien. Zo kon VUB-onderzoek aantonen dat batterijen dubbel zo snel leeglopen, als bestuurders hun auto heel warm stoken. De combinatie van testinfrastructuur ten dienste van de maatschappij, en multidisciplinair onderzoek naar duurzame mobiliteit en logistiek, leverde in 2015 de prijs voor maatschappelijke valorisatie op voor prof. Cathy Macharis en prof. Joeri Van Mierlo, de kopstukken van het Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre aan de VUB.
Door hun expertise, kreeg het onderzoeksteam ook heel wat Europese steun. In 2013 werd het project ‘BATTERIES2020’ gelanceerd. Dankzij Europees onderzoeksgeld, kon de vakgroep ETEC nieuwe computermodellen ontwikkelen die batterijen eerst in theorie kunnen testen. Een hele stap vooruit, want batterijen ontwikkelen door stofjes bij elkaar te gieten, en vervolgens te kijken hoe goed ze werken, is tijdrovend. Die onderzoeksbeurzen zorgden ook dat de onderzoeksgroep ‘MOBI’ kon groeien.
2030: 800 km ver rijden met elektrische auto
Vandaag werken er een 120-tal onderzoekers, waarvan er 25 timmeren aan de lithiumbatterij van de toekomst. Het is geen eenvoudige opdracht want een batterij is een afweging van heel wat eigenschappen, kostprijs, levensduur, samenstelling, vermogen, gewicht... BATTERIES2020 werd BATTERY 2030+. In dat project wordt een nieuw soort batterij onderzocht: de solid state battery. Tegen 2030 zou die elektrische wagens 800 km kunnen laten rijden, voor ze moeten worden opgeladen. En ook het laadalgoritme is nog steeds stof tot onderzoek. Eens dat geoptimaliseerd is, kan zonne- en wind energie de batterijen van elektrische voertuigen opladen en als er geen zon of wind beschikbaar is, een deel van hun stroom terug in het net pompen.
Experten zeggen dat elektrisch vervoer tegen 2030 één miljoen banen zal creëren.
Betere batterijen voor elektrische voertuigen en betere faciliteiten, het wordt steeds belangrijker. Met de Europese CO2-regelgeving in het achterhoofd, zal de transitie naar elektrisch rijden onvermijdelijk zijn. Bovendien zeggen experten dat elektrisch vervoer tegen 2030 een miljoen banen zal creëren. De vraag is: waar? In China gaat het snel. Drie jaar geleden kwam het land niet voor in de statistieken, vandaag beheerst het de helft van de markt, met toegang tot grondstoffen. De solid state batterij van BATTERY 2030+ zou ons wel eens tot koploper kunnen maken. Dankzij het pionierswerk van prof. Maggetto, verder gezet door prof. Joeri Van Mierlo, kan de expertise van de VUB niet genegeerd worden.
--
Een volledig overzicht van ons feestmagazine vindt u hier.