Ruimte voor bijzondere planten
Orchideeën zijn bijzondere planten met spectaculaire bloemen. Ze komen typisch voor in gebieden met heel weinig meststoffen. Toen de mens nog geen kunstmest maakte, was meststof voor planten (voornamelijk in de vorm van stikstof en fosfor) erg schaars. Er was dus veel ruimte voor orchideeën.
Vandaag stoten auto’s en industriële boerderijen massaal stikstofhoudende stoffen uit die neerdwarrelen in de natuur. Fosfor zit in dierlijke mest die boeren verspreiden, in huishoudelijk afvalwater en in de meststoffen die we kwistig rondstrooien in onze tuinen. Daarom vinden we orchideeën enkel nog op schaarse locaties waar er weinig voedingsstoffen in de grond zitten.
Op de VUB zijn er dergelijke condities omdat we geen kunstmest gebruiken op de campus en frequent maaiden. Zo raakte de vruchtbare grond uitgeput en gaven we bijzondere planten een kans. Nu maaien we niet meer frequent, we passen ons maaibeheer aan aan deze zeldzame planten zodat ze zich in stand kunnen houden en kunnen uitbreiden.
Op de campus staat de bijenorchis (Ophrys apifera) achter het Braemgebouw. Deze plant heeft een bloem die met wat fantasie lijkt op een bij en ook de geur van een vrouwelijke bij produceert. Daardoor zullen mannelijke bijen, voornamelijk van de langhoornbij (Eucera longicornis), proberen om met de bloem te paren en zo het stuifmeel verspreiden. In noordelijke streken, zoals België, bestuift de bloem echter voornamelijk zichzelf. Waarom? Dat weten we (nog) niet.
De brede wespenorchis (Epipactis helleborine) vinden we tussen de klimop langs de paden. Dat is geen toeval, want zowel de wespenorchis als klimop vertrouwen op wespen om de bloemen te bestuiven. Zo zie je maar dat ook wespen een belangrijke ecologische rol te vervullen hebben.
De derde orchidee werd slechts eenmaal gespot op de campus: het hondskruid (Anacamptis pyramidalis). We hopen dat deze soort snel opnieuw opduikt.
