Vanmiddag opende rector Jan Danckaert het academiejaar van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) in het Koninklijk Circus in hartje Brussel. Onder het thema ‘Feest van de Vrije Geest’ verwelkomde de universiteit een plejade van bevlogen opiniemakers en dito (woord)kunstenaars die op de hun karakteristieke manier uiteen zetten wat de vrije geest voor hen betekent. De VUB reikte bovendien een eredoctoraat uit aan gewezen HUMO-boegbeeld Guy Mortier en de Nederlandse geëngageerde actrice Femke Lakerveld. Zij kregen de onderscheiding voor de spitse manier waarmee ze de dogmatische verdwazing en ideologische verblinding blijvend te kijk zetten.
De vrije geest beschermt de moderne vrijheden: vrijheid van meningsuiting, van pers, van onderzoek. Hij maakt dat we vrij zijn om zaken in vraag te stellen, vrij om te beslissen over eigen lichaam, vrij om hogere machten af te wijzen. Hoe onschatbaar die bij uitstek humanistische vrijheden zijn voor een open, tolerante samenleving en hoe hoog de VUB ze in het vaandel draagt, benadrukt de rector van de Vrije Universiteit Brussel in zijn openingsrede met kracht.
“Vrije geesten zijn open geesten en open geesten gedijen bij een respectvolle dialoog die leidt tot nieuwe inzichten. De vrijdenkers zijn dé motor van duurzame vooruitgang: in de zoektocht naar de uitgang uit de klimaatcrisis en uit de alarmerende situatie van onze leefwereld. We moeten onze relatie tot de planeet, tot de natuur, grondig herdenken. Ook onze geopolitieke relaties moeten we herdenken en oplossingen, uitwegen zoeken voor al te lang aanslepende conflicten in Europa en in de wereld. We kiezen als universiteit voor de respectvolle dialoog. Dat is niet altijd makkelijk, maar wel de enige manier. Bovendien moeten we onze omgang met technologie herdenken, en wellicht ook reguleren. De uitgang die we zoeken en die moet leiden naar een betere wereld, via duurzame vooruitgang, vinden we enkel via dwarsdenkers. Anders-denkers, vrijdenkers. Vanuit de universiteit kijk ik graag naar wetenschappelijke vrijdenkers, vrijdenkende wetenschappers over de hele wereld. Science for the common good.”
Na de openingsrede van de rector kwamen tal van opiniemakers aan bod, onder wie Rudy Vranckx, Elisabeth Lucie Baeten, Christophe Busch, Sara Leemans, Dena Vahdani en Ruth Lasters. Afgewisseld met muziek van de Belgische band Ão en hun unieke mix van saudade, indie en electronica.
Twee eredoctoraten
Tot slot werd tijdens de academische opening een eredoctoraat uitgereikt aan Guy Mortier en Femke Lakerveld. Gewezen Humo-hoofdredacteur Guy Mortier werd geëerd voor de belangrijke stempel die hij een halve eeuw lang op het media- en cultuurlandschap drukte. Guy Mortier leverde hij een grote verdienste voor de Nederlandse taal en cultuur omwille van zijn grote verdienste voor de Nederlandse taal en cultuur, de manier waarop hij met Humo maatschappelijke kwesties wist aan te kaarten in de publieke opinie en zijn talent om het absurdisme van het alledaagse leven te vatten. Guy Mortier heeft veel jonge journalisten, auteurs en creatievelingen geïnspireerd en aangemoedigd, waardoor hij een blijvende impact heeft op het media- en cultuurlandschap in ons land en ook in Nederland.
Femke Lakerveld krijgt een eredoctoraat voor haar verdiensten als actrice, maar vooral voor haar toonaangevende rol in de beweging Vrij Links. De progressieve en vrijzinnige waarden van deze beweging sluiten naadloos aan bij de waarden van de VUB. De universiteit wil haar eren als trekker en boegbeeld van deze beweging en voor haar onvermoeibare inzet voor individuele vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
“Met Guy Mortier en Femke Lakerveld zetten we twee uitzonderlijke personaliteiten in de schijnwerpers. Hun werk heeft stond steevast in het teken van de vrije geest, het kritisch denken en de seculiere samenleving”, besluit rector Danckaert.
