VUB-professor Cathy Macharis, gespecialiseerd in Duurzaamheid, windt er geen doekjes om: “Als we zo verder gaan in een oneindig groeiscenario, dan gaat de wereld om zeep. De klimaatproblematiek dringt niet door tot de politiek en tot de mensen, we zijn het grote vat dat de atmosfeer rond de aarde is aan het vullen met CO2 en het zal honderden jaren lang duren eer het vat weer leeg loopt.” Samen met een aantal experten gaat ze in het boek Land of Hope op zoek naar de grenzen van ons ongebreidelde consumptiegedrag, naar de grenzen van het systeem ook. “Onze mobiliteit, de energieproductie, de middelen waarmee we onze voeding produceren en wat we eten, ons economisch groeimodel en de nooit aflatende bouwwoede, het zijn stuk voor stuk domeinen waar een serieuze transitie nodig is.”
“Ik zie ook bij mijn studenten dat de limieten van onze systemen in zicht zijn”, zegt Macharis. “Hoe zij tegen de toekomst aankijken is erg pessimistisch. Door hen mee aan de oplossingen te laten werken, kregen ze weer het gevoel zelf een rol te kunnen spelen.”
Verschillende experten schreven mee aan Land of Hope. Enerzijds academici,anderzijds pioniers die eilanden van hoop hebben gecreëerd door duurzame oplossingen in de realiteit te brengen. “Stuk voor stuk zijn het mensen uit de verschillende problematische sectoren die hun verhaal doen en die vanuit hun persoonlijke context oplossingen aandragen”, aldus Macharis. “Er zitten mensen bij uit de biolandbouw, uit de textielindustrie, uit de energiesector… Stuk voor stuk zijn het ook mensen die bewezen hebben het verschil te kunnen maken. Per hoofdstuk komt een professor aan het woord die een analyse maakt, het probleem scherp omschrijft en de grenzen aanduidt. Ze zijn het er allemaal over eens: we moeten van symptoombestrijding overschakelen naar structurele oplossingen op de lange termijn. Door monocultuur is onze landbouwgrond totaal verarmd en hele ecosystemen dreigen te verdwijnen, waardoor op termijn de voedselveiligheid zelf in gevaar komt. Technologie zal dat allemaal niet kunnen oplossen. Er is ook een transitie nodig in onze manier van leven.”
Ook op het vlak van bestuur en onderwijs botsen we volgens Macharis en haar co-auteurs op beperkingen. “Meer en meer groeit het besef dat we onze commons, zoals onderwijs, gezondheidszorg, de productie van elektriciteit, niet eindeloos kunnen vermarkten. Een marktlogica, waarbij altijd naar meer winst wordt gestreefd, is slecht voor de planeet en tast het sociale weefsel aan, waarbij steeds minder mensen ontzettend rijk worden en de ongelijkheid overhand toeneemt. We moeten de productie van energie decentraliseren, ons onderwijs herdenken en zorgen voor een gezondheids- en ouderenzorg op mensenmaat. In ons boek komen mensen aan het woord die dat vandaag in de praktijk al doen, elk op hun manier, en die bewijzen dat zo’n ander model kan werken.”
Macharis neemt met haar boek de lezers mee op een tour door het Land van Hoop, een visie voor de toekomst bedacht door haar studenten, waaruit de hoop en het verlangen spreken naar een betere wereld. “Verandering is veel minder onbereikbaar dan we vaak denken”, besluit Macharis. “Het is tijd om te dromen over hoe onze toekomst eruit zou kunnen zien en om stappen te zetten om daar te komen.”
Het boek wordt voorgesteld op Dinsdag 18 juni op het eerste Open House van de House of Sustainable Transitions op de VUB, Pleinlaan 5, -1. Bestel hier een kopie.
