Jean BILQUIN - De Stap (2001)

Vrijdenkers zoals Pierre-Théodore Verhaegen lagen aan de basis van het ontstaan van onze universiteit, met het idee dat Vrij Onderzoek in onderwijs en wetenschap steeds gegarandeerd moet zijn. De Stap vormt niet enkel een herinnering aan wat deze initiatiefnemers in het verleden voor de VUB gedaan hebben, de sculptuur verwijst eveneens naar iedereen die zich vandaag inzet om de vrijzinnige waarden van de universiteit te realiseren en zo haar bloeiende toekomst garandeert.

De Stap roept ook nog andere interpretaties op. Studenten denken bij het zien ervan misschien wel terug aan de sprong in het diepe die ze maakten bij hun start aan de universiteit: een nieuwe opleiding, nieuwe ontmoetingen en misschien zelfs een nieuwe stad. De onrust die gepaard gaat met dat nieuwe begin verdwijnt wanneer ze zichzelf vormen tot wetenschappers die met hun kennis de duisternis verdrijven, zoals het VUB-motto "Scientia Vincere Tenebras" stelt. Een stap in het onbekende creëert tenslotte geen angst, maar vormt het spannende begin van een nieuw avontuur, klein of groot.

Zelf heeft Bilquin een eerder cynische visie op de symboliek van De Stap. Hij stelt namelijk dat de mens in zijn leven duizend zinloze stappen moet nemen om er uiteindelijk één zinvolle te zetten, en vervolgens te beseffen dat ook die stap zinloos was. De sculptuur sluit dan ook nauw aan bij het onderwerp dat centraal staat in Bilquins kunst: de mens, diens constante verandering en het streven naar zinvolheid. Het motief van 'de stap' keert in verschillende variaties terug doorheen zijn oeuvre en komt tot uiting in sculpturen, etsen en tekeningen. De personages kregen steeds een gelijkaardige houding, die gekenmerkt wordt door het nemen van een ruime stap, maar worden veranderlijk afgebeeld met attributen zoals een blinddoek voor de ogen of een lange staf in de hand.

De Stap werd in 2001 al vervaardigd en stond gedurende lange tijd in Bilquins eigen tuin. In 2019 werd de sculptuur er opgemerkt en door een humanitaire organisatie aan de VUB geschonken. De kunstenaar was actief betrokken bij het ontwerpen en uitvoeren van een sokkel om het kunstwerk op te presenteren en mee te verankeren op de campus.