Robbert DIJKGRAAF (°1960)
Beroep: Wetenschapper en onderzoeker in de 'Snaartheorie'
Nationaliteit: Nederlander
Waarom een eredoctoraat?
April 2019. Baanbrekend wetenschapper Robbert Dijkgraaf neemt het eredoctoraat van de VUB in ontvangst.
Oh zo schoon, de wetenschap
Robbert Dijkgraaf's straffe inspanningen om het grote publiek de schoonheid van wetenschap te leren kennen, getuigen van zijn bruisende passie voor het vak. Zijn maatschappelijk verdiensten, zijn optimistische pleidooi om vol vertrouwen naar de toekomst te kijken, zijn geloof in de veerkracht van de mens én in wetenschap als oplossing voor vele problemen, inspireren de VUB. 2019 staat bij de universiteit in het teken van de schoonheid, kracht en wijsheid van de wetenschap, volgens rector Caroline Pauwels. Dijkgraaf is de perfecte ambassadeur om wetenschap toegankelijk te maken voor iedereen en vele horizonten te verruimen.
De waarheid en niets dan de waarheid. Ze is van alle tijden en van iedereen. Soms helder en zichtbaar, soms verstopt achter meningen, theorieën, levenshoudingen. Dat maakt haar interessant, moeilijk en gemakkelijk. Dan toont ze zich meteen, dan vraagt ze om een langer onderzoeksproces. Intuïtie is een goede raadgever als je haar wil vinden. Luisteren naar je innerlijke stem en de weg van het gevoel afstappen. Waar je uitkomt, ligt de waarheid. Of misschien ook niet.
“Truth is a process, beauty is a compass that guides many great scientists.”
Over zijn carrière
Communicatieve wetenschap
1989. Robbert Dijkgraaf vertrekt, geladen met stevig diploma en doctoraatstitel, richting de VS om aan de universiteit van Princeton – het mekka van de snaartheorie - en het Institute for Advanced Study (IAS) zijn eerste professionele stappen in onderzoek te zetten. Drie jaar blijft hij er, om dan terug naar Nederland te keren, waar hij aan de universiteit van Amsterdam mathematische fysica gaat doceren.
Dijkgraafs domein van kennis strekt zich uit over snaartheorie, kwantumgravitatie en het grensgebied van wiskunde en deeltjesfysica. In de snaartheorie krijgen twee wiskundige concepten zijn naam, samen met die van zijn al even bevlogen collega’s: de Dijkgraaf-Witten-invarianten (met Edward Witten) en de Witten-Dijkgraaf-Verlinde-Verlinde-vergelijkingen (met Edward Witten, Erik Verlinde en Herman Verlinde).
In 2003 ontvangt Dijkgraaf voor zijn wiskundige bijdrage aan de snaartheorie de Spinozapremie, de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. Hij houdt er anderhalf miljoen euro aan over, waarmee hij onder meer zijn onderzoeksgroep versterkt, boeiend studiemateriaal ontwikkelt en scholieren actief betrekt bij zijn passie: de onderzoeksgroep.
Dijkgraaf is niet alleen een begenadigd docent, maar ook gedreven spreker en schrijver van opiniestukken. Hij zet zich continu in om een jong en getalenteerd publiek enthousiast te maken voor natuurkunde. De vele erkenningen blijven niet uit. Om er maar een paar te noemen: in 2012 ontvangt hij de Comeniusprijs (voor bijdragen aan de ontwikkeling van de internationale samenleving), en in 2013 reikt de Radboud-universiteit van Nijmegen hem een eredoctoraat uit. Doorheen zijn carrière is Dijkgraaf gasthoogleraar aan vooraanstaande universiteiten zoals Harvard, Berkeley en Kyoto, redacteur, en wetenschappelijk adviseur bij internationale instituten.
Dijkgraaf verkleint de leemte tussen wetenschap en maatschappij. Hij is columnist bij het NRC Handelsblad en daar schrijft hij voor een groot publiek over wetenschap, kunst en tal van andere onderwerpen. De popularisering van de wetenschap is zijn dada. Maandelijks stelt hij jonge wetenschappers voor in het tv-programma De wereld draait door. Daarnaast is hij initiatiefnemer en geldschieter van proefjes.nl, een website met alledaagse proefjes voor kinderen vanaf acht jaar.
In 2017 presenteert Dijkgraaf voor de VPRO zijn eigen documentaireserie The mind of the universe, waarin hij wereldberoemde, vooraanstaande wetenschappers interviewt. Tot en met datzelfde jaar is hij co-voorzitter van de InterAcademy Council (IAP), waar wereldwijd aangesloten academies samenwerken om de vitale rol van de wetenschap te ondersteunen.
De dijkgraaf-witten-invarianten
Snaartheorie, kwantumgravitatie, wiskunde en deeltjesfysica.
De witten-dijkgraaf-verlinde-verlinde-vergelijkingen
Twee wiskundige concepten worden naar hem en zijn collega's vernoemd.
Wat is een eredoctoraat?
Sinds 1978 reikt de VUB elk jaar eredoctoraten uit aan persoonlijkheden met de meest diverse achtergronden die zich op een opmerkelijke manier hebben ingezet voor hun vakgebied en voor de maatschappij. Vanaf dit plechtige moment van erkenning dragen zij de eretitel van Doctor Honoris Causa van de VUB.