Bloemenkrans en hulde voor Frans Lenaerts (1915-1943) tijdens Sint-Verhaegenherdenking

Op het Ereperk der gefusilleerden wordt tijdens de Sint-Verhaegenherdenking op 20  november ook de naam van Frans Lenaerts afgeroepen. Lenaerts’ aanwezigheid in de naoorlogse herinneringen aan het verzet is niet groot, terwijl zijn rol als verzetsstrijder niet min was. Deze Nederlandstalige student van de ULB werd voor zijn verzetsdaden in 1943 door de nazi’s gefusilleerd  op de Nationale Schietbaan in Schaarbeek, waar zich nu het Ereperk der gefusilleerden bevindt.

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek van Brecht Kreynen van het Centrum voor Academische en Vrijzinnige Archieven. 

Op 10 mei 1940, toen de Duitse Wehrmacht België binnenviel, begon een tijdperk van bezetting en onderdrukking. Maar het land liet zich niet zonder slag of stoot overmeesteren. Het verzet bloeide op, en een van de opmerkelijke figuren in dit verhaal was Frans Lenaerts. Deze jongeman uit het Antwerpse, ooit afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit van Gent en later aan de ULB als arts, zou zijn doktersjas en stethoscoop verruilen voor een verrekijker en een pistool in zijn strijd tegen de Duitse bezetting.

Het verzet in België bestond uit een netwerk van mensen die vastbesloten waren om de Duitse bezetters te bestrijden. Voor Frans Lenaerts was de joodse verzetstrijdster Antoinette Kleinhaus de sleutelfiguur die hem in contact bracht met Fernand Wolff, een naam die een rode draad zou worden in zijn verzetsleven. Tijdens de oorlogsjaren was Lenaerts actief in twee verzetsgroepen: het Front de la Résistance Belge (F.R.B.) en de Groupe Clarence.

Frans Lenaerts specialiseerde zich in het observeren van vracht- en spoorwegverkeer en het traceren van Duitse manoeuvres.

Het Front de la Résistance Belge (F.R.B.) werd opgericht door Fernand Wolff en Jules Van Vlasselaer, bekend onder zijn schuilnaam "Dullin," aan het einde van 1940. Rond februari 1943 werd het F.R.B. vermoedelijk volledig opgenomen in de Service Clarence, een inlichtingendienst die nauwe banden onderhield met gewapende en saboterende verzetsgroepen.

Frans Lenaerts specialiseerde zich in het observeren van vracht- en spoorwegverkeer en het traceren van Duitse manoeuvres. Hij was niet alleen een spion; hij nam ook deel aan gewaagde operaties, zoals de poging om Marcel Verhamme, een lid van Clarence en radiobedienaar, te bevrijden. Helaas werd Marcel Verhamme gearresteerd in juli 1943 en overleed vier maanden later in gevangenschap.

Zijn laatste verzetsdaad

Op 7 december 1943 voerde Frans Lenaerts zijn laatste verzetsdaad uit. Volgens biografische notities was hij samen met Fernand Wolff op een strafexpeditie toen hun vrachtwagen werd gestopt door een Duitse patrouille. Een andere bron, Antoinette Kleinhaus, beweerde echter dat Wolff en Lenaerts betrokken waren bij een vuurgevecht, nadat ze het lijk van een verklikker in het kanaal hadden gegooid ter hoogte van het Saincteletteplein. Interessant is dat Kleinhaus deze gebeurtenissen dateerde op maart 1944, terwijl Lenaerts al op 17 december 1943 geëxecuteerd was. Helaas zijn de politieverslagen van die dag niet beschikbaar om de details op te helderen.

Hoewel Frans Lenaerts' rol in het verzet van grote waarde was, lijkt zijn bijdrage aan de geschiedenis van het verzet vaak over het hoofd te worden gezien. De man, die bekend staat als "lange Frans Lenaerts, met zijn brutaal Antwerps accent," verdient meer dan bekend te zijn vanwege zijn lengte en dialect.