Visie en beleid

Studenten ontplooien zich tot redelijk eigenzinnige individuen

De VUB wil dat studenten hun eigen weg leren zoeken, met een open geest en vrij van vooroordelen. Deze weg naar zelfkennis, het eigen vakgebied en de maatschappij ontstaat door creatief denken, kritisch onderzoeken en confronteren van bronnen, de stimulans en de vrijheid om initiatief te nemen, de eigen mening te uiten en reflectief om te gaan met zichzelf en gevonden oplossingen. Het doel van deze persoonlijke ontwikkeling is dat studenten zich vrij voelen om naar buiten te treden met hun eigenheden, ideeën en ambities en deze ook durven te verdedigen.

Deze persoonlijke ontwikkeling is mogelijk door de laagdrempeligheid en openheid die de VUB biedt. Dit uit zich in de aanpak van docenten, assistenten en begeleiders waarin de diversiteit in interesses en talenten van de individuele student zichtbaar wordt gemaakt. Studenten krijgen de ruimte om zich te profileren via een grote mate van zelfstandigheid in de keuze van projecten. Met persoonlijke feedback en met een stijgende autonomie doorlopen studenten hun opleiding.

Studenten engageren zich voor een duurzame humanistische maatschappij 

De VUB wil dat studenten zich, aansluitend op hun persoonlijke ontplooiing, vanuit humanistische waarden inzetten voor de maatschappij. Dat wil zeggen dat studenten niet enkel rekening houden met hun eigen noden, maar ook met die van anderen. Studenten moeten hun verantwoordelijkheid nemen met het oog op duurzaam maatschappelijk welzijn. Daarbij dienen zij de juiste keuzes en beslissingen te maken in functie van toekomstige generaties.

Het maatschappelijk engagement van studenten wordt aan de VUB gestimuleerd door een aanbod aan maatschappelijk relevante projecten en leeractiviteiten. Studenten worden in deze activiteiten via een doordachte opeenvolging van leertaken uitgedaagd om hun kennis en vaardigheden in te zetten met het oog op een systematische reflectie naar maatschappelijke duurzaamheid. Onder begeleiding verdiepen zij dit inzicht.

Studenten worden gevormd tot wereldburgers

De VUB wil studenten vormen tot wereldburgers die kunnen omgaan met de huidige en toekomstige uitdagingen in de globaliserende maatschappij. Om te reageren op steeds veranderende omstandigheden, moeten zij kunnen inspelen op complexe situaties en zich hierbij flexibel opstellen. Deze flexibiliteit kenmerkt zich door het groeiend vermogen tot kritisch en zelfstandig denken. Op die manier verwerven studenten de capaciteit om te reageren op de wereld van vandaag en morgen. Een wereld waarin verschillende talen, culturen, manieren van denken en werken met elkaar in aanraking komen.

De wereldstad Brussel is de uitgelezen plaats om te leren omgaan met een steeds veranderende globaliserende maatschappij. Studenten komen tijdens leeractiviteiten in aanraking met het internationale, meertalige en multiculturele karakter van Brussel. Het kosmopolitische, maatschappelijk gelaagde Brussel biedt hun een blik op de wereld. Deze blik dient nog verder verruimd te worden door middel van internationale uitwisseling.

Studenten ontwikkelen een vrije onderzoekende houding

De VUB wil dat studenten een kritische, onderzoekende houding aanleren en (waar mogelijk) toepassen op maatschappelijk relevante thema's. Hierbij hanteren zij het principe van “vrij onderzoek”: het streven naar kennis op basis van (eigen) ervaringen en rationele argumenten, vrij van invloeden van levensbeschouwelijke, politieke, filosofische of wetenschappelijke dogma's. Tegelijk leren studenten de maatschappelijke implicaties van onderzoek in te schatten en aansluitend ethisch te oordelen en te beslissen. Hierdoor zijn zij in staat een consequent onderzoekende en ethisch verantwoorde houding te ontwikkelen, ongeacht het onderzoeksthema.

Een onderzoekende houding veronderstelt dat studenten gedurende de hele opleiding uitgenodigd worden om het kennisaanbod kritisch te benaderen. Van meet af aan nemen zij in toenemende mate actief deel aan onderzoeksactiviteiten en maken zij kennis met de onderzoekscultuur in een bepaald wetenschapsdomein.

Studenten worden voorbereid op hun professionele loopbaan

De VUB wil dat studenten voldoende voorbereid zijn op een toekomstige loopbaan waarin zij snel verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Studenten verwerven hiertoe, vanuit hun academische competenties, ook breed inzetbare professionele competenties. Praktische vaardigheden, communicatieve vaardigheden, een vooruitziende, ondernemende houding, kunnen samenwerken in een multidisciplinair team, probleemoplossend denken en handelen en innoveren zijn competenties die studenten zich aan de VUB eigen maken. Het beoogde doel is een zelfzekere, succesvolle start van hun loopbaan.

Deze professionele competenties worden aan de VUB verworven via een ruim aanbod aan praktijkgerichte opleidingsonderdelen en stages waarbij studenten, zelfstandig of in groep, realistische opdrachten uitvoeren. Zowel het eindresultaat van deze opdracht, als het proces om tot dit resultaat te komen wordt hierbij beoordeeld en indien nodig geremedieerd. Feedback van de docent, de medestudenten/teamleden, maar ook het beroepenveld vormt hierbij een belangrijk ontwikkelinstrument. De VUB streeft er naar zoveel mogelijk studenten een basisopleiding rond bedrijfsbeheer en ondernemerschap aan te bieden. In verschillende niet-economische opleidingen zijn bedrijfseconomische cursussen geïntegreerd. Ook kunnen de studenten de opgedane kennis via projecten in de praktijk brengen. Tenslotte worden er ook extracurriculair verschillende activiteiten ontplooid, ondermeer het aanbieden van intensive opleidingen rond technologisch ondernemen voor bepaalde doelgroepen.

We streven binnen de VUB een cultuur na waar docenten(teams) hun onderwijs ontwerpen op basis van onderzoek en data, deze evidentie kritisch evalueren en waar mogelijk implementeren in hun eigen lespraktijk. Verder omvat onderzoeks-geïnformeerde didactiek ook de doelstelling dat universitair onderwijs niet enkel gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek binnen een bepaalde discipline, maar daarnaast ook gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek over de didactiek van die specifieke discipline. Met name hoe je je onderwijs binnen jouw discipline het best vormgeeft met het oog op het bereiken van maximale leerwinst bij alle studenten.

Veel complexe hedendaagse vraagstukken overstijgen de bestaande disciplines en laten niet langer toe om oplossingen te zoeken vanuit één discipline. Door interdisciplinair onderwijs in onze curricula in te bouwen, verwerven studenten competenties om met deze complexiteit om te gaan. Bijvoorbeeld via thematische modules en leerlijnen rond brede maatschappelijke uitdagingen en opportuniteiten. Interdisciplinair onderwijs laat ook toe om het doel van studeren te verleggen van de “wat?”-vraag naar de “waarom?”-vraag.  Op de grens van verschillende disciplines en perspectieven bevindt zich een enorm leerpotentieel. Het is een plek die co-creatie van nieuwe kennis bevordert en die kritisch en systeemdenken en een open geest t.o.v. diverse standpunten stimuleert.

Studenten zitten aan het stuur van hun eigen leerproces. Ze krijgen autonomie in het doorlopen van hun programma en worden gestimuleerd tot ‘zelfregulatie’. Die autonomie kan worden gerealiseerd via het bieden van keuze-inhouden binnen een vak of in het curriculum, maar ook en vooral via het inbouwen van voldoende momenten waarop studenten hun eigen weg naar de leerdoelen zoeken. Het integreren van blended onderwijs en mobiliteitsvensters zijn hiertoe uitgelezen middelen.

VUB wordt geen digitale universiteit. We zetten verder koers richting het integreren van een weloverwogen en duurzame ‘blend’. Het integreren van technologie (online versus offline onderwijs), de verhouding synchrone versus asynchrone leerervaringen en de mate van sturing versus autonomie maken hier deel van uit. Specifiek voor VUB geldt hierbij ook de ‘blend’ met Brussel, en dit zowel ‘on’ als ‘off’ campus. Face-to-face onderwijs blijft een cruciale rol spelen in het realiseren van onze onderwijsdoelen. Onderwijsteams vertrekken dus steeds vanuit de vragen hoe we het contactonderwijs kunnen versterken met de digitale ondersteuning en welke de belangrijkste redenen zijn om de studenten fysiek te zien. Blended onderwijs is ook een uitgelezen opportuniteit om internationalisering vorm te geven, zowel via fysieke mobiliteit (van studenten en docenten) als via het integreren van (virtuele) internationalisation@home-componenten.

De VUB wil doorheen al haar opleidingen de meertaligheid van haar studenten stimuleren. Als universiteit ingebed in de Europese hoofdstad, met aanwezigheid van talrijke culturen en internationale instellingen, zit meertaligheid in ons DNA. Enerzijds willen we de academische vaardigheden van de studenten in de onderwijstaal versterken en anderzijds biedt het inzetten op meertaligheid ook de uitgelezen kans om een leeromgeving te scheppen met waardering voor diversiteit. Meertaligheid, en taalbeheersing an sich, zijn belangrijke inclusieve hefbomen, die bovendien culturele deuren openen.

De VUB bouwt het concept "Open Hoger Onderwijs" verder uit, in lijn met de onderwijsdoelstellingen binnen EUTOPIA. Open en co-creatief onderwijs brengt studenten, docenten, onderwijsondersteuners en (werkveld)partners samen voor de ontwikkeling van leermaterialen, leeractiviteiten en onderwijsontwerp/ontwikkelprocessen. Ieder draagt bij aan het leerproces vanuit de eigen expertise, ervaring en ambitie. We stellen daarbij onze educatieve inhoud op dezelfde manier open als Wikipedia de encyclopedie-industrie heeft opengesteld. We gaan dus verder dan het eenzijdig delen van materiaal, maar willen studenten en andere belanghebbenden betrekken bij het samen maken en beleven van onderwijs. Studenten leren daarbij door te doen en ’Crowdsourcing’ van nieuwe thema’s en methodes wordt mogelijk door alle relevante stakeholders te betrekken in de creatie van nieuw cursusmateriaal en curricula. Deze beweging maakt deel uit van de grotere golf in de academische wereld waar het onderwijsmateriaal maximaal wordt gedeeld, wat zowel de inclusiviteit als de efficiëntie van het onderwijs ten goede komt.

Levenslang leren wordt hier als term gebruikt om het voortdurende en zelfgemotiveerde streven naar kennis voor persoonlijke of professionele ontwikkeling aan te duiden. In tegenstelling tot de traditionele scholing, die meestal eindigt nadat de student het diploma heeft behaald, is levenslang leren een continu proces dat in elke fase van het leven kan plaatsvinden. Als universiteit willen we een cultuur van levenslang leren omarmen en faciliteren. Enerzijds door onze studenten daartoe de nodige competenties bij te brengen, anderzijds door onze curricula zelf meer open te breken in functie van (her)instromers uit alle levensfasen. Levenslang leren helpt om bij te blijven met het steeds veranderende landschap van het gekozen vakgebied. Nu de technologie, industrieën en maatschappij voortdurend evolueren, is het belangrijk om nieuwe vaardigheden en kennis te ontwikkelen. Door levenslang leren structureel aan te moedigen, wil de VUB bovendien het gemeenschapsgevoel bevorderen en studenten en alumni blijvend steunen in hun academische en professionele inspanningen.