Leerstoel Casterman-Hamers: History and Philosophy of Sciences

Over de leerstoel

De Leerstoel Casterman-Hamers: History and Philosophy of Sciences speelt in op de behoefte aan een universiteitsbrede en interdisciplinaire benadering van onderwijs en onderzoek in de geschiedenis en filosofie van de wetenschappen. Dit gebeurt via lezingen, debatten, tentoonstellingen, workshops en residenties.

Het programma wordt ontwikkeld door VUB Crosstalks, in nauwe samenwerking met de leerstoelhouder. Voor de periode 2025-2027 is dat historicus Benoît Henriet.

Oprichters Cécile Casterman en Raymond Hamers

In 1989 ontdekten Raymond Hamers, Cécile Casterman en Serge Muyldermans nanobodies in dromedarisbloed. Deze toevallige vondst vormde de basis voor revolutionaire biotechnologische innovaties. Hun passie voor wetenschap en onderwijs inspireerde Raymond en Cécile in 2013 tot de oprichting van de Leerstoel Casterman-Hamers: History and Philosophy of Sciences aan de VUB. Met een publiek programma, samengesteld door Crosstalks, brengt deze leerstoel de geschiedenis en filosofie van wetenschap dichter bij een breder publiek. 

Nieuwsgierig naar het fascinerende verhaal van hun ontdekking? Bekijk hier de VRT-documentaire Knappe Koppen.

2025-2027: Benoît Henriet

Elke drie jaar benoemt de leerstoel een nieuwe leerstoelhouder. Van 2025 tot 2027 is dat Benoît Henriet, universitair hoofddocent geschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel en lid van de onderzoeksgroep SHOC (Social History of Capitalism). Zijn expertise ligt in geschiedenis van onderaf, milieugeschiedenis en de microgeschiedenissen van (post)koloniaal Centraal-Afrika.

In 2022 ontving hij een ERC Starting Grant voor het project FORAGENCY: Foraging, Colonialism, and More-than-Human Agency in Central Africa, dat in oktober 2023 van start ging. Samen met twee promovendi in geschiedenis en twee postdoctorale onderzoekers in antropologie onderzoekt hij hoe mensen en niet-menselijke actoren (dieren, planten, landschappen) in Centraal-Afrika kolonialisme en kapitalisme navigeerden en er weerstand tegen boden. Het team bestudeert hoe lokale gemeenschappen jacht, visserij en foraging gebruikten om koloniale economische systemen te ondermijnen en hoe de relaties tussen mensen, andere levende wezens en hun ecosystemen de koloniale dynamiek beïnvloedden.

Voor dit onderzoek voert het team substudies uit rond:

• Productie en gebruik van drugs en alcohol
• Jacht, visserij en foraging voor levensonderhoud en handel
• Gebruik van planten in geneeskrachtige praktijken

Deze studies richten zich op de ecologische relaties tussen vier voormalige koloniale steden en hun omringende regio’s: Léopoldville (nu Kinshasa), Brazzaville, Stanleyville (nu Kisangani) en Usumbura (nu Bujumbura).

Naast academische publicaties wil Benoît een breder publiek betrekken. In november 2024 lanceerde het FORAGENCY-team de podcast Foraging, waarin onderzoek en creatieve projecten op het snijvlak van menswetenschappen en kunst worden belicht. Deze focus sluit naadloos aan bij zijn rol als leerstoelhouder, waarin hij milieu- en ecologische perspectieven zal integreren in de historische studie van mens-milieu-interacties, met bijzondere aandacht voor hoe deze relaties het kapitalistische systeem uitdagen en hervormen.