Willy Brandt

Waarom een eredoctoraat? 

In 1990, een jaar voor zijn overlijden, ontving Willy Brandt het eredoctoraat van de VUB voor zijn inzet en verwezenlijkingen.

Sociale erkenning

Zijn maatschappelijke betrokkenheid bleef velen inspireren. Zijn engagement verenigde mensen en zorgt ervoor dat men contact met elkaar opzoekt: het was algemeen bekend dat Brandt open stond voor compromissen. Hij wierp zichzelf en zijn beleid meedogenloos mee in de vreedzame strijd om voor eens en voor altijd een einde te maken aan de Koude Oorlog. Het is in deze context dat de VUB parallellen erkent met Brandt, namelijk geweldloos strijden voor idealen die de gemeenschap als geheel ten goede komen.

Het is waar dat vrede niet noodzakelijk de volledige en enige oplossing voor alles is. Het is noch heiligend, noch kan het universeel worden gebruikt om elk probleem op te lossen. Maar het is een fundament, een rechtvaardige voedingsbodem waarin menselijkheid en sociaal engagement het beste gedijen. Vrede is misschien niet het antwoord op alles, maar zonder vrede staan we ook voor wat we in de eerste plaats nooit hadden.

Over zijn carrière

Grote prijs

In 1971 ontvangt Willy Brandt de Nobelprijs voor de vrede, voor zijn noeste inzet voor de Europese politieke samenwerking.

18 december 1913

In het Duitse Lübeck wordt Herbert Ernst Karl Frahm, later Willy Brandt geboren. Het is Willy’s grootvader die hem opvoedt. De warmte van een hecht gezin zoekt Brandt in sociaaldemocratische jeugdbewegingen.

Sociaaldemocraat, avant la lettre

18 december 1913. In het Duitse Lübeck wordt Herbert Ernst Karl Frahm, later Willy Brandt geboren. Zijn vader is een eendagsvlieg en zijn moeder heeft weinig tijd voor de jongen; het is Willy’s grootvader die hem opvoedt. De warmte van een hecht gezin zoekt Brandt in sociaaldemocratische jeugdbewegingen.

Als zeventienjarige sluit Willy zich aan bij de radicale Sozialistische Arbeiterpartei (SAP), een marxistische beweging voor jongeren en intellectuelen. In 1933 neemt Hitler de macht over in Duitsland en het is tijdens de geheime, ondergrondse bijeenkomsten van SAP dat Willy Brandt dan ook Willy Brandt wordt. In datzelfde jaar vertrekt Brandt naar Noorwegen om een internationaal steunpunt van SAP op poten te zetten. Om aan de kost te komen, werkt hij als journalist voor verschillende kranten.

De Duitsers vallen binnen in Noorwegen en Brandt kiest het hazenpad naar Zweden. Hij geraakt onder de indruk van het socialisme van de Scandinavische arbeiderspartijen en sluit zich aan bij de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD).

1948. WOII heeft zijn staart al even ingetrokken en Brandt keert terug naar Duitsland. Hij wordt opgenomen in de Bondsdag, het parlement van de Bondsrepubliek Duitsland. De kalender duidt 1957 aan als de Berlijnse burgers Willy Brandt tot burgemeester van hun stad verkiezen. Nog vier jaar later mag hij zichzelf lijsttrekker van de sociaaldemocraten noemen.

Hij is populair, Willy, maar die medaille heeft ook een keerzijde. Hij krijgt behoorlijk wat bagger over zich heen. Over zijn drankmisbruik, bijvoorbeeld, en zijn affaires met vrouwen. En dat hij ooit Duitsland ontvluchtte en een buitenechtelijk kind heeft.

1966. Willy Brandt wordt minister van Buitenlandse Zaken. Drie jaar later krijgt hij via de verkiezingen de functie van bondskanselier van de Bundesrepublik Deutschland (BRD) toegewezen. Het is het hoogtepunt in zijn carrière. Samen met politicus Egon Bahr creëert hij een Neue Ostpolitik en probeert hij de relaties met de Deutsche Demokratische Republik (DDR) en de Sovjet-Unie te harmoniseren.

Het is in deze hoedanigheid dat Brandt, in 1970, zijn legendarische knieval maakt bij het Getto-monument in Warschau. Het is een indrukwekkend gebaar van medeleven voor de miljoenen slachtoffers die nazi-Duitsland in Polen op zijn geweten had. Het beeld maakt wereldwijd een diepe indruk.

1971. De Nobelprijs voor de Vrede geeft hem voor altijd een menselijk gezicht. Tijdens de verkiezingen van ’72 stuurt Willy Brandt zijn partij naar een nooit eerder geziene overwinning: de SPD is voor het eerst groter dan de Christlich-Demokratische Union Deutschlands en Christlich-Soziale Union (CDU/CSU).

1974 brengt minder florissant nieuws. Brandts persoonlijke medewerker, Gunter Guillaumme, blijkt een Oost-Duitse spion te zijn en dat luidt meteen het einde van Willy’s bondskanselierschap in. Hij treedt af, diep ontgoocheld en ontdaan van elke illusie.

Willy Brandt blijft nog tot 1987 voorzitter van de SPD, maar trekt zich dan terug uit de politiek. Toch is hij het die na de val van de Muur in 1989 de memorabele woorden uitspreekt: “Nu groeit samen, wat bij elkaar hoort.”

8 oktober 1991 verruilt Brandt het hier en nu voor het hiernamaals. Hij was tot op zijn laatste moment een sociaaldemocraat in hart en ziel.

Geheim

Hij werd geboren als herbert ernst karl frahm maar vanaf 1933 gebruikte hij willy brandt als deknaam.

Opmerkelijk citaat

“Te vaak met je vuist op tafel slaan, is slechter voor je vuist dan voor de tafel.”