Stephan Vanfleteren

Waarom een eredoctoraat? 

3 augustus 2021. Stephan Vanfleteren ontvangt het eredoctoraat van de VUB als erkenning voor zijn sterke betrokkenheid als fotograaf en fotojournalist bij het documenteren van mensen, hun omgeving en onze samenleving vanuit een humanistisch gezichtspunt, en voor het ontwikkelen van een authentieke fotografische stijl en beeldtaal.

Fotograferen als surfen

Met de toekenning van een eredoctoraat aan Stephan Vanfleteren wil de VUB eer betonen aan een fotograaf die heden en verleden, leven en dood, beton en natuur, verdriet en hoop, verslagenheid en veerkracht, eenzaamheid en samenhorigheid verbindt met als achtergrond de vier oerelementen water, aarde, lucht en licht. Elk van zijn initiatieven is voorafgegaan door nauwkeurige observatie en kritische analyse van het onderwerp en is geschraagd door authentieke humanistische waarden die ook de VUB inspireren

Stephan Vanfleteren ziet fotograferen zoals surfen: je kan niet iedere golf nemen. En dat is maar goed ook. Anders zou er geen verlangen meer zijn. Dit verlangen dat Vanfleteren uitdrukt in zijn fotografie, samen met zijn scherpe analytische blik, zijn vermogen om ons met licht en donker, wit en zwart tot nadenken te stemmen en te beroeren, heeft voor onze universiteit met als kernspreuk ‘Scientia Vincere Tenebras’, een bijzondere betekenis.

Over zijn carrière

Zwart-wit in tinten van emotie

Stephan Vanfleteren is geboren in 1969 als kind van een middenstandsgezin en brengt zijn jeugd door aan zee. Omdat hij in het college een ‘matige student’ – zijn eigen woorden – is, sturen zijn ouders hem naar een kunstschool. Daar blinkt hij uit in wat hijzelf het Esperanto voor dyslectici noemt: de beeldtaal. Terwijl anderen struikelden over strijklicht, tegenlicht of slecht licht, legt hij voorwerpen in de studio vast alsof het niets is.

Na zijn opleiding fotografie aan de Brusselse LUCA School of Arts biedt hij zich aan als fotograaf bij de Vlaamse krant De Morgen. Hij zal er tien jaar werken als freelancer. Werk van hem verschijnt ook in andere publicaties: Le Monde, Die Zeit, Knack, Humo, Volkskrant Magazine… 

Stephan Vanfleteren is een meester in zwart-wit fotografie. Zijn portretten zijn zowel respectvol als nietsontziend, en vatten het verhaal achter zijn subjecten meesterlijk samen in één beeld. Ze zijn als het ware toonbeelden van onversneden empathie en worden bekroond met talrijke prijzen: World Press Photo, European Fuji Awards, Louis Paul Boon Prijs, Henri Nannen Preis, en zo voort. 

Begonnen als persfotograaf, verlegt Vanfleteren gaandeweg zijn focus op eigen reportagereeksen en recent zelfs op stillevens – in kleur – van dode dieren. Die laatste worden ook tentoongesteld in zijn overzichtstentoonstelling ‘Present’, die in 2019 van start gaat in het Fotomuseum Antwerpen.  Het wordt de meest bezochte tentoonstelling ooit van het museum. 

Vanfleteren’s onverschrokken zoektocht naar het licht en de duisternis gaat ondertussen verder. Het is uitkijken naar nieuw werk.

Esperanto voor een dyslecticus

Op het college worstelt vanfleteren met woorden en letters. Op de kunstschool blinkt hij uit in een andere taal: die van het beeld.

Uitzonderlijke prestatie

Met meer dan 100.000 bezoekers voor ‘present’ haalt vanfleteren het hoogste aantal bezoekers ooit voor een tentoonstelling in het fotomuseum antwerpen.

Stilist, ook in woorden

Voor iemand die in zijn schooljaren moeite had met woorden, getuigt vanfleteren van een opmerkelijke vlotte pen in zijn ‘dagboek van een fotograaf’.

Overwinning van de angst

In het begin vindt vanfleteren het moeilijk vreemden frontaal en van dichtbij te fotograferen. Hij overwint die angst met een foto van paul delvaux.