Fatou Bensouda

Waarom een eredoctoraat? 

Op 28 mei 2013 is de uitreiking van het eredoctoraat aan Fatou Bensouda, die zelf niet aanwezig kan zijn. In een filmpje voert zij haar betoog over de strijd tegen genocide en oorlogsmisdaden. Op 24 oktober 2013 neemt Bensouda haar doctor honoris causa toch nog persoonlijk in ontvangst .

Gelauwerde strijd door vrouwen

De VUB is nooit blind voor onuitputtelijke humane inspanningen in de strijd voor gelijkheid. Alle eredoctoraten van 2013 gaan naar vrouwen. Bewust. Dat kadert in het verlengde van het actieve genderbeleid dat de VUB voert om een evenwicht te creëren tussen mannen en vrouwen in de academische wereld. Ook topvrouwen verdienen een plaats op het hoogste schavot. Bensouda komt tijdens haar loopbaan enorm op tegen geweld en onrechtvaardigheid waarin genderidentiteit en kinderen centraal staan.

Een rechtvaardige stem voor slachtoffers

Rechtvaardig zijn als onrechtvaardigheid vanuit het donker sluw toeslaat. Het is een titanenstrijd, te vaak. Een die altijd om uiterst wakkere aandacht blijft vragen. Maar elke overwinning sterkt het vertrouwen; dat er hoop is, dat buigen geen breken betekent. Gehoord worden, erkennen en zien dat het onmenselijk is; genezen doet het niet, maar het stelpt het figuurlijke bloeden. Hopelijk. De stem van slachtoffers moet blijven klinken, luider, feller, verwoeder. Zodat het ooit beter wordt.

Leading lady

Het (meest gelezen) pan-afrikaanse tijdschrift 'jeune afrique' zet haar in 2010 op nummer vier in zijn lijst van meest invloedrijke afrikanen.

Het rechtvaardige pad

Als jong meisje sluipt ze na school de plaatselijke rechtbanken binnen om stiekem rechtsprocedures te volgen.

 

Over haar carrière

Juridische supervrouw

Functie: Aanklager en rechter aan het internationaal strafhof in Den Haag.

Gerechtigheid: Streng optreden tegen misdaden tegen vrouwen en kinderen

Studies: Rechten, Nigeria Law School

Expertise: Internationaal Maritiem Recht Malta

De weg naar gerechtigdheid

31 januari 1961. In het Gambiaanse Banjul wordt Fatou Bom Nyang geboren (later Bensouda door haar huwelijk) in een groot moslimgezin. Haar vader, Gaye Nyang, is Banjul’s bekendste worstelpromotor met zelfs een sportarena op zijn naam. Bensouda’s drang naar gerechtigheid steekt al snel de kop op. Als jong meisje sluipt ze na school de plaatselijke rechtbanken binnen om stiekem rechtsprocedures te volgen. Het is niet verwonderlijk dat Fatou rechten gaat studeren en daar ook snel haar professionele draai in vindt.

In 1987 stelt president van Gambia Sir Dawda Jawara haar aan tot officier van justitie. Nog geen zeven jaar later, het is februari 1994 dan, neemt ze de functie van adjunct-directeur van het Openbaar Ministerie aan. Ze speelt een centrale rol in de beginjaren van de nieuwe president YahYa Jammeh, die in 1996 aan de macht komt. Bensouda’s acties krijgen controversiële echo’s. Sommigen prijzen haar voor haar strenge optreden tegen misdaden tegen vrouwen en kinderen; anderen bekritiseren haar voor haar vermeende nalatigheid bij de gruwelen waaraan dictator Jammeh zijn burgers onderwerpt.

Fatou Bensouda vervolgt gedreven haar juridische weg. Van 1998 tot en met 2000 is ze minister van Justitie in Gambia, daarna gaat ze aan de slag als juridisch adviseur en aanklager bij het Rwanda-tribunaal in Tanzania. Daar blijft ze tot 2004 strijden voor gerechtigheid. Datzelfde jaar wordt ze plaatsvervangend procureur bij het Internationaal Strafhof in Den Haag, onder hoofdaanklager Ocampo. Als die in 2012 zijn toga voor zijn pensioen verruilt, neemt Bensouda zijn plaats in. De Vergadering van de Staten kiest haar unaniem als zijn opvolgster.

Het zal er anders aan toegaan, daar in dat Strafhof. Ocampa had de reputatie arrogant en dictatoriaal te zijn, Bensouda is zachter en toegankelijker. Ze wordt het liefst gewoon Fatou genoemd.