De Vrije Universiteit Brussel zet zijn schouders onder de Brusselse poot van het festival van Flanders Technology & Innovation, dat loopt van vrijdag 15 tot en met vrijdag 22 maart. Vicerector Innovatie & Valorisatie Hugo Thienpont: āArtificiĆ«le intelligentie, robotica, fotonica, biotechnologie en duurzame energie zijn cruciale gebieden waar de VUB heel sterk in is.ā
Een belevingsfestival van Flanders Technology & Innovation in Brussel: Waar zou u zelf naar toe gaan, behalve naar uw eigen fotonicacampus in Gooik?
"Natuurlijk ben ik zelf op de fotonicacampus te vinden. Maar ik zou ook zeker naar de VUB-campus gaan omdat daar heel wat andere belangrijke elementen te zien zijn die met technologie en innovatie te maken hebben. Dat is robotica, biotechnologie, duurzame energie, en artificiƫle intelligentie. Dat zijn sleuteltechnologieƫn die van essentieel belang zijn voor Vlaanderen en Europa. Het toont dat de VUB zeer veel unieks te bieden heeft op het gebied van technologie en innovatie. Maar ook op het Green Energy Park te Zellik, in het UZ Brussel en bij het FARI - AI for the Common Good Institute in hartje Brussel zijn er heel wat interessante innovaties te ontdekken."
Waarom wordt het festival gehouden?
"Het is belangrijk om aan de breedst mogelijke laag van de bevolking uit te leggen dat je technologie en innovatie nodig hebt om de grote problemen van de toekomst aan te pakken: energieproblematiek, klimaatverandering, vervuiling, gezondheid."
Waarom heeft Technologie en Innovatie de steun nodig van het grote publiek?
"Het grote publiek vraagt zich ook terecht af wat er met hun belastinggeld gebeurt, en waarom zoveel geld naar fundamenteel en toegepast onderzoek moet gaan? Wel, ons onderzoek, onze technologieƫn, en innovatie zorgen ervoor dat die Vlaming zijn gezondheid, zijn energievoorziening, zijn mobiliteit, zijn datacommunicatie, zijn comfort en heel wat andere cruciale factoren kan behouden. En, natuurlijk, die sector verschaft de Vlaming veel werk. FTI Brussel focust ook op jongeren. We zien dat er een gestadige vermindering is van het aantal leerlingen dat kiest voor science, technology, engineering en mathematics. STEM-richtingen die je nodig hebt voor technologie en innovatie. Op deze manier kan FTI onze jongeren weer meer interesseren en motiveren voor STEM-onderwijs, zodat wij ook in de toekomst innovatietalent in eigen streek ter beschikking hebben."
Zijn we te weinig trots op onze technologie en innovatie?
"We staan met onze Vlaamse technologie en innovatie aan de top in Europa. Maar de Vlaming is terughoudend. We gaan niet op het podium staan en roepen hoe goed we zijn. We zouden dat wel wat meer moeten doen, want we mogen fier zijn op onze verwezenlijkingen. Dat zou bovendien ook goed voor ons kunnen uitpakken op gebied van meer Europese samenwerking en nieuwe fondsenwerving."
Wat is het nut voor de VUB?
"De VUB kan zelf haar onderzoeksprestaties ook wat meer in de schijnwerper zetten. We zijn in mijn ogen in de eerste plaats zeer succesvol als innovatie-universiteit. De VUB scoort in de Times Higher Education Ranking ongelooflijk goed op het gebied van innovatie. Dat wordt afgemeten in patenten, spin-offs en geld dat we binnenhalen met Europese projecten. Ook in de cijfers van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse Overheid staan we aan de top. En onlangs bleek dat we tot de top 20 van universiteiten in Europa behoren die de meeste onderzoeksgelden bij de EU binnenhalen. We zijn per onderzoeker zelfs de best presterende universiteit van Vlaanderen. Dat zijn objectieve cijfers en dat moeten we dus op evenementen als FTI Brussels tonen. Het wordt tijd dat we durven zeggen hoe goed we zijn."
U heeft de fotonicacampus gesticht. Wat is doorslaggevend om succesvol te zijn in technologie en innovatie als onderzoeker?
"Oorspronkelijk waren we een onderzoeksgroep die enkel fundamenteel onderzoek deed. Dat is heel mooi, maar als je echt een verschil wil maken, dan moet je er ook toepassingen voor zoeken. Die kun je zelf bedenken, maar je kan ook je oor te luister leggen bij de bedrijven om te kijken wat die nodig hebben. Met een dergelijk vraag gedreven onderzoek, maak je de overstap van fundamenteel naar toegepast onderzoek. Dat wil nog niet zeggen dat je gedwee de markt volgt, want je kiest zelf. Doorslaggevend is dat je je eigen technologie in huis hebt. Dan kun je het onderzoek toepassen en zelfs opschalen, zodat je het samen met de bedrijven dichter bij de markt kan brengen. Je kan dan tonen dat de techniek klaar is om toegepast te worden. Europa geeft ook steeds meer geld uit op die zogenaamde hogere technology readiness levels. Als daar onze onderzoeksgroepen elk een stevige kruimel van mee kunnen pikken, wordt dat voor onze universiteit al gauw een heel brood."
VUB in top fondsenwervers bij Horizon Europe
āWe hebben het aan onze zeer sterke, ondernemende vorsers te dankenā
De VUB staat samen met de KU Leuven en UGent in de top 20 bij het verwerven van EU-financiering in het kaderprogramma āHorizon Europeā. āVlaanderen heeft brains, dat is wat wij hebben.ā
Aan wie heeft de VUB dit te danken?
"In de eerste plaats aan haar onderzoekers. Wij als vicerectoren hebben de strategie uitgerold. Bij Innovatie en Onderzoek hebben we twee cellen opgericht die de onderzoekers ondersteunen bij het aanvragen van de onderzoeksfondsen. We zoeken met hen naar de beste EU-calls om zich op in te schrijven, we ondersteunen ze met het schrijven van de projecten, met de financiƫn en met de administratie. Dat is een zeer grote hulp voor onze vorsers om mee te dingen in die Europese trajecten. Maar uiteindelijk mag je centraal doen wat je wil, als de vorsers niet meewillen, kom je niet verder. We hebben het succes dus in de eerste plaats aan onze zeer sterke, ondernemende vorsers te danken."
Wat zegt dit over toegepast wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen?
"Dat we het zeer goed doen. Vlaanderen is absoluut top in dat toegepaste onderzoek. De Vlaamse overheid zet daar ook financieel hoog op in. Het totale Vlaamse overheidsbudget voor wetenschap en innovatie bedroeg bij de begrotingsopmaak van 2023 maar liefst 3,3 miljard euro. Dat heeft resultaat: Vlaanderen behoort tot top vijf innovatieve regioās in de EU. Ja, Vlaanderen heeft brains, dat is wat wij hebben."
Wat is voor onderzoek aan de VUB het volgende doel?
"We moeten alle faculteiten betrekken bij het proces om meer onderzoeksgelden voor innovatie en onderzoek binnen te halen, ook de humane en sociale richtingen. De Europese Unie heeft heel goed door dat de sociale component een grote rol speelt en stelt daar ook financiƫn beschikbaar voor. Daar moeten we op inspelen. We moeten het ook grootschaliger aanpakken. Laat onderzoeksgroepen samenwerken, daarmee maak je veel grotere kans fondsen binnen te halen. En tenslotte moeten we zorgen dat we de spitstechnologie en instrumentatie zelf in huis hebben die nodig is om ons sleutelonderzoek zelfstandig te kunnen uitvoeren. Dan kun je veel beter de sprong maken naar een industiƫle en/of maatschappelijke toepassing."