In een krachtige en oprechte nieuwjaarsboodschap heeft de rector van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) de belangrijkste uitdagingen en ambities voor 2025 uiteengezet. Onder het thema ‘groeipijnen’ benoemde hij zowel de successen als de pijnpunten van een groeiende universiteit. “We moeten keuzes maken.”
De universiteit is in transitie, maakte Jan Danckaert duidelijk in de traditionele nieuwjaarstoespraak op maandag 6 januari voor de VUB-gemeenschap in Etterbeek en Jette. De toename in studentenaantallen, met bijna 21.000 financierbare studenten, is een succes, maar ook een bron van zorg. Hij benadrukte dat de universiteit voor drie grote uitdagingen staat: een gebrek aan ruimte, middelen en een duidelijke positionering van haar kernwaarden.
Hij wees op de tekortkomingen in infrastructuur. "Voor dergelijke grote groepen hebben we maar één auditorium, en dat is niet meer houdbaar," merkte hij op, verwijzend naar de noodzaak om een nieuw prefab-auditorium te bouwen tegen september 2025.
Naast fysieke ruimte tekent ook een financiële uitdaging zich af. De rector lichtte toe dat het verschil tussen het marktaandeel van studenten (13%) en financieringspunten (9%) een aanzienlijk verlies aan inkomsten veroorzaakt. "Ons studierendement is niet goed, en dat heeft een directe impact op onze financiering."
Het structureel tekort vraagt om stevige maatregelen: "We moeten de komende drie jaar 10 miljoen euro besparen, waarvan 5 miljoen op personeel. Dat betekent minder mensen voor hetzelfde werk." De belofte is maximaal in te zetten op natuurlijke afvloeiing.
Herbevestigen van de kernwaarden
De rector benadrukte ook het belang van de identiteit van de VUB. Veel nieuwe studenten en medewerkers zijn volgens hem niet bekend met de waarden waarvoor de universiteit staat. "Vrij van kerk en staat, vooruitstrevend en verbonden met elkaar," zei hij. "De vrije universiteit is nodig, nu meer dan ooit."
De rector sloot af met een oproep tot samenwerking en vernieuwing, met behoud van de humanistische missie van de universiteit: "Als we weten waarvoor we het doen en er samen naar streven, dan vallen al die groeipijnen makkelijker te overwinnen."
Concrete vooruitzichten
Ondanks de uitdagingen blijft innovatie centraal staan. Dit jaar wordt de ‘Research Alley’ geopend met onderzoekscentra als de Biological Cryo-electron Microscopy, het Circular Retrofit Lab en het Bioincubator Brussels in de oude Vandermeer-koten, evenals het Learning and Innovation Center (LIC), een gezamenlijke ruimte met de ULB voor studie en onderzoek. "Overal waar we kunnen, innoveren we," zei de rector. "Maar efficiëntie is essentieel: we moeten goed doen wat we goed kunnen, en andere activiteiten terugschroeven." De boodschap was zowel een waarschuwing als een belofte: de toekomst van de VUB vereist keuzes, maar biedt ook kansen. "Samen zorgen we voor perspectief. Samen blijven we bouwen aan een universiteit in balans."