Maandag 14 oktober ging een driedaagse staatsmissie van de Koning en Koningin der Belgen naar Frankrijk van start. Een gelegenheid voor EUTOPIA, de Europese alliantie van universiteiten waarvan de VUB stichtend lid is, om enkele van haar kernwaarden onder de aandacht te brengen: meertaligheid en internationalisering.
Het hoofdthema van het bezoek was 'Europa versterken' op vlak van industrie, defensie, maar ook jeugd en onderwijs. Zoals bij bijna elke staatsmissie werden de koning en de koningin vergezeld door vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de academische wereld. Onze rector, Professor Jan Danckaert, was niet alleen aanwezig als rector van de VUB, maar ook als voorzitter van de VLIR, de Vlaamse Interuniversitaire Raad. Tijdens de academische activiteiten vestigde professor Danckaert de aandacht op de voordelen van meertaligheid in universitaire allianties als een manier om 'Europa te versterken'. Hij werd hiervoor vergezeld door CY Cergy Paris (partner in EUTOPIA) en Sorbonne Université. Hij werd ook uitgenodigd voor het staatsbanket op maandag 14 oktober in het Elysée, als voorzitter van de VLIR.
Eén van de hoogtepunten van de staatsmissie was een rondetafelbijeenkomst van de Belgische en Franse universiteiten die betrokken zijn bij de Europese universitaire allianties.
Het was de Franse president Macron die het idee van 'Europese universitaire allianties' initieerde, en de Europese Commissie lanceerde vervolgens een oproep die vandaag heeft geleid tot 64 Europese universitaire allianties (die ongeveer 560 instellingen voor hoger onderwijs uit heel Europa groeperen). De VUB maakt deel uit van EUTOPIA, opgericht in 2019, waarin tien Europese universiteiten en zes globale partners verenigd zijn.
Meertaligheid voor een sterker Europa
Tijdens het rondetafelevenement waren 10 van deze Europese universitaire allianties met Belgische en Franse universitaire partners aanwezig in het Grand Amphitheatre van de Sorbonne Université, om de Koning en Koningin te ontmoeten voor een babbel. Elke rondetafel had een thema. Voor de EUTOPIA-tafel koos Wim Vandenbussche, hoogleraar Nederlandse taalkunde en VUB-opdrachthouder 'Partnerschappen en meertaligheid', 'De meertalige en multiculturele omgeving als kracht en troef van Europese universitaire allianties'. We hadden een kort gesprek met hem om te kijken waarom hij dit onderwerp koos.
“Vanaf het begin is meertaligheid een kernwaarde geweest van de EUTOPIA-alliantie. Het is een alliantie tussen steden, waarbij samenwerking op het gebied van onderzoek en onderwijs draait om meertaligheid, omdat meertaligheid van vitaal belang is voor het creëren van kansen voor jongeren.” Voor de VUB zelf is het een voor de hand liggend onderwerp, gezien het internationale karakter van de universiteit en haar thuisbasis in Brussel, zelf één van de meest internationale en multiculturele steden ter wereld. De helft van de VUB-studenten heeft een meertalige opvoeding en bijna een kwart van de studenten is internationaal. “Meertaligheid staat gelijk aan internationalisering, en dat is iets wat we moeten blijven doen, voor de VUB, voor onderwijs, voor onderzoek. Maar dat betekent niet dat dit ten koste gaat van andere talen in België,” legt Vandenbussche uit. “Ik ben hoogleraar Nederlandse taalkunde en voorzitter van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN), waar we de Nederlandse taal internationaal ondersteunen en stimuleren. Ik ben ervan overtuigd dat we meertaligheid moeten zien als een toegevoegde waarde voor studenten en medewerkers om meer kansen te genereren in het leven, op het werk. Het is cruciaal voor de toekomst, en helpt bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs) van de VN.”
Nederlands in de wereld, als economische stimulans
Om te laten zien hoe belangrijk meertaligheid is in combinatie met de promotie van het Nederlands, nodigde professor Vandenbussche Anthony Notebaert uit om als speciale gast deel te nemen aan het rondetafelgesprek. Anthony is een student Nederlands aan de Sorbonne Université, maar zal nu aan de VUB studeren, als deel van een zeer recent ondertekende MoU (Memorandum of Understanding) tussen de Sorbonne Université en de VUB. De MoU begint met een proefproject tussen de taalafdelingen van beide universiteiten, en in het bijzonder om de promotie van de Nederlandse taal te ondersteunen. Het is een goed voorbeeld van hoe het opkomen voor de Nederlandse taal hand in hand kan gaan met het ondersteunen van meertaligheid en internationalisering.
Het aanmoedigen van het Nederlands in het buitenland lijkt op het eerste gezicht niet evident, maar is wereldwijd erg populair en de VUB is er de grootste voortrekker van. Er is meer steun nodig, maar er zijn verscheidene 'leerstoelen' in verschillende universiteiten voor de Nederlandse taal. Er is een duidelijk economisch voordeel verbonden aan de promotie van het Nederlands, met Polen en Hongarije als goede voorbeelden: studenten die Nederlands leren zijn verzekerd van een job in de Lage Landen, dus de keuze om Nederlands te studeren is economisch zinvol. Andere landen in Europa zien datzelfde economische voordeel, maar de financiering van universiteiten is beperkt en sommige landen hebben zelfs het mes gezet in programma's voor bijvoorbeeld humane wetenschappen. Daarom zijn staatsmissies zoals deze belangrijk. Het biedt een kans om de economisch-linguïstische link te laten zien, waarvan de EUTOPIA-alliantie een voorbeeld is.
EUTOPIA in Parijs
Tijdens het rondetafelgesprek in Parijs stelde de Koningin zeer gerichte vragen over waar de EUTOPIA-alliantie voor stond, wat het in de praktijk betekende voor studenten en wat ze eruit haalden. Ze sprak met VUB-studente Stefanie Mulder, die momenteel een master in communicatiewetenschappen studeert. Stefanie was bij de EUTOPIA-rondetafel met onze rector, in haar hoedanigheid als voormalig studentvertegenwoordiger in EUTOPIA. “We kregen ongeveer 10 minuten om met de koningin te praten over de EUTOPIA-alliantie. Het was een kans om uit te leggen wat het studenten te bieden heeft buiten een 'gewone uitwisseling'. Ik was erg onder de indruk van de koningin; ze was heel vriendelijk en makkelijk om mee te praten en erg goed geïnformeerd; ze stelde heel gerichte vragen. Ik moet toegeven dat ik kippenvel kreeg toen ze de komst van de koning en koningin aankondigden. Het was een ongelooflijke ervaring en een geweldige manier om mijn werk met EUTOPIA af te sluiten”.
Stefanie is niet langer actief betrokken bij EUTOPIA, maar ze is het ermee eens dat het een geweldig platform is voor studenten om internationale ervaring op te doen, kennis te maken met verschillende culturen en om meertaligheid en het leren van talen over de grenzen heen te promoten. “Het liefst zou ik willen zien dat hetgeen waarvoor EUTOPIA staat en doet, zichtbaarder wordt binnen alle partneruniversiteiten en dat er meer mogelijkheden komen voor directe betrokkenheid van de globale partners voor studenten; dat zou het nog internationaler en interessanter maken.”
EUTOPIA is één van de middelen aan de VUB om internationalisering, meertaligheid, multiculturalisme en inclusie te promoten, en blijft één van de manieren waarop onze studenten en personeelsleden internationale ervaring kunnen verwerven, wat toekomstige carrièremogelijkheden en het leven in het algemeen ten goede komt.
