Op zaterdag 24 juni 2023 van 14u tot 17u, geven twaalf vrouwelijke wetenschappers lezingen over hun onderzoek tijdens Soapbox Science Brussels, op het Europakruispunt aan het Centraal Station. VUB-doctoraatsstudente Rosa Pietroiusti is een van de uitverkoren onderzoekers. In haar interactieve lezing reflecteert ze over de vraag of de klimaatverandering de rechten van kinderen schendt. Haar project slaat een brug tussen klimaatwetenschap en recht. "In mijn Soapbox-wetenschapstoespraak hoop ik jonge mensen te inspireren die misschien geen carrière in de wetenschap overwegen, in het bijzonder jonge meisjes en vrouwen, om te laten zien hoe leuk en spannend het kan zijn", zegt Pietroiusti. "Ik wil ook dat mensen nadenken over de gevolgen van klimaatverandering voor de verschillende generaties."
Rosa Pietroiusti heeft een achtergrond in geografie en milieuwetenschappen en begon in 2022 aan de VUB als PhD-onderzoeker in het departement Hydrologie. "Door interdisciplinair onderzoek, tussen klimaatwetenschap en recht, wil ik extreme gebeurtenissen onder klimaatverandering onderzoeken", zegt Pietroiusti. "Ik vind het vooral interessant om te begrijpen hoe klimaatwetenschap de door kinderen en jongeren geleide klimaatrechtszaken over de hele wereld kan ondersteunen."
Dat is ook waar Pietroiusti's lezing op het Europakruispunt over gaat. 'Kunnen jongeren overheden en bedrijven aanklagen voor de klimaatverandering?' is de grote vraag die ze zaterdag zal stellen. "Het doel van mijn onderzoek is om te begrijpen welk wetenschappelijk bewijs wordt gebruikt, of juist niet wordt gebruikt, in door kinderen en jongeren geleide klimaatzaken over de hele wereld", zegt Pietroiusti. "Ik wil de schat aan klimaatwetenschappelijke gegevens die we beschikbaar hebben analyseren om te bestuderen of, wanneer en waar klimaatverandering kan worden opgevat als een schending van de rechten van kinderen en jongeren. Ze worden zowel nu getroffen, vanwege hun specifieke kwetsbaarheid, als in de toekomst, omdat ze in een hetere wereld zullen leven, met over het algemeen meer en intensere verliezen en schade als gevolg van klimaatverandering."
"Tussen 2019 en 2022 heb ik mijn master Geografie aan de VUB en KU Leuven behaald", vertelt Pietroiusti. "Tijdens deze periode specialiseerde ik me in klimaatwetenschap, extreem weer en klimaatgebeurtenissen, en attributiewetenschap, om specifieke extreme gebeurtenissen te koppelen aan antropogene, door de mens veroorzaakte, klimaatverandering. Ik ben gepassioneerd door wat de wetenschap kan doen om klimaatverandering te begrijpen en te bestrijden. Klimaatrechtszaken zijn steeds vaker een manier om klimaatactie te stimuleren. Enkele bekende voorbeelden zijn de Urgenda-zaak en de Shell-zaak in Nederland, twee grote overwinningen, en de Klimaatzaak hier in België, die nog steeds loopt."
Momenteel is Pietroiusti doctoraatsonderzoeker aan de VUB, onder supervisie van klimatoloog prof. Wim Thiery. "Ik heb zeer interdisciplinaire interesses, dus wilde ik een project opzetten dat een brug slaat tussen klimaatwetenschap en recht, door me te richten op het wetenschappelijk bewijs dat gebruikt wordt in deze klimaatrechtszaken”, zegt Pietroiusti. “Mijn promotor prof. Wim Thiery publiceerde in 2021 een artikel waaruit blijkt dat jongeren tijdens hun leven veel meer extreme gebeurtenissen zoals droogte, hittegolven en overstromingen zullen meemaken dan ouderen. Daarom hebben we besloten om ons te richten op klimaatwetten voor kinderen en jongeren. Ik hou van mijn PhD-project omdat het vragen oproept die zowel wetenschappelijk en kwantitatief zijn, maar ook theoretisch en ethisch."
"Tijdens mijn PhD wil ik klimaatwetenschappelijke data-analyses uitvoeren", zegt Pietroiusti. "Mijn onderzoek zal gebaseerd zijn op klimaatmodellen, impactmodellen en waarnemingen. Ik zal deze modellen gebruiken om extreme gebeurtenissen te bestuderen, hun gevolgen en hun toerekenbaarheid aan menselijke emissies. En hoe ze zo specifiek kinderen en jongeren treffen. In een volgende fase zal ik door kinderen en jongeren geleide klimaatzaken analyseren. Met als doel om te begrijpen welke schade deze zaken claimen en hoe deze worden of kunnen worden ondersteund door wetenschappelijk bewijs. Ik werk samen met juridische experts, klimaatexperts en NGO's zoals Save the Children, omdat ik dit werk niet alleen kan doen. Ik hoop dat mijn onderzoek de kloof tussen klimaatwetenschap en recht zal helpen overbruggen. Ik wil belangrijke concepten verduidelijken om licht te werpen op de dringende kwestie van de ongelijkheid tussen generaties die inherent is aan klimaatverandering. Vorige en oudere generaties hebben het probleem veroorzaakt waar jongere en toekomstige generaties de meeste last van zullen ondervinden."
Over Soapbox Wetenschap
Soapbox Science is een wetenschappelijk outreach initiatief dat de zichtbaarheid van vrouwen en non-binaire personen in de wetenschap en hun onderzoek wil bevorderen. Soapbox Science probeert mensen te bereiken via redevoeringen in de publieke ruimte. Vrouwelijke onderzoekers praten vanop hun “zeepkisten” met de voorbijgangers over hun onderzoek. Tijdens het evenement zullen vier zeepkisten worden geplaatst op het Europakruispunt van Brussel. Op elke soapbox zal een spreker een uur lang vertellen over haar onderzoek en in interactie gaan met het voorbijgaande publiek. De lezingen zijn in het Frans, Nederlands en Engels.