De VUB reikte op donderdag 1 juni vijf eredoctoraten uit. Secretaris-generaal van Amnesty International Agnès Callamard, medeoprichter van Scholars at Risk Robert Quinn, econome Mariana Mazzucato, topwetenschapper internationaal recht Martti Koskenniemi en wiskundige Efim Zelmanov dragen elk op hun vakgebied bij aan een vrije en open wetenschap en bouwen zo verder aan een betere wereld voor iedereen: reden waarom zij een eredoctoraat van de Vrije Universiteit Brussel kregen uitgereikt. De proximi legden het uit in hun laudatio’s.
Inspanningsfysioloog Andrew Jones kreeg zijn eredoctoraat al uitgereikt tijdens een ceremonie op 20 april. Tijdens de uitreikingsplechtigheid was Mariana Mazzucato in Londen en kreeg het publiek een videoboodschap van haar te zien.
Martti Koskenniem met proximus Frederik Dhondt, en rector Jan Danckaert en voorzitter Karsten De Clerck
Proximus Frederik Dhondt sprak de volgende laudatio uit voor de internationale jurist Martti Koskenniemi
"Deze universiteit gelooft in de kracht van wetenschap. Wij denken dat wetenschappelijke kennis er is om het publieke debat te verhelderen. Martti Koskenniemi waarschuwt echter één categorie wetenschappers. Internationale juristen. Zij zijn geen dragers van objectieve kennis. Ze worden geraadpleegd als experts. Als zodanig moeten ze zich bewust zijn van hun maatschappelijke impact en van de ideologie van het juridische discours, of, om de titel van een van zijn werken te gebruiken, The Politics of International Law. Professor Koskenniemi combineert een immense eruditie met een eeuwig jeugdige en sprankelende geest.
Het komt zelden voor dat geleerden in het positief recht zich mengen in historische debatten. In dit geval is zijn werk onbetwistbaar. Het staat deels symbool voor de historische wending in het internationaal recht. Speciaal voor België begint zijn studie The Gentle Civilizer of Nations in het Gentse stadhuis, waar in 1873 het Instituut voor Internationaal Recht (Institut de Droit International) werd opgericht. De ambities van de oprichters worden duidelijk in hun minachting voor de klassieke diplomatieke of positivistische auteurs van het Droit public de l'Europe. De ambiguïteit van hun idee van "beschaving" in het tijdperk van het kolonialisme komt echter duidelijk naar voren."
"Als we zijn meest recente boek To The Uttermost Parts of the Earth volgen, was de eredoctor niet eens van plan om een geschiedenis van het internationaal recht te schrijven. Als we het verleden respecteren, moeten we accepteren dat onze analysecategorieën mobiel zijn. Het internationaal recht is terug te vinden in de economie, filosofie, politieke wetenschap, staatkunde, koloniale uitbuiting en het verzet daartegen, van kardinaal Richelieu tot Adam Smith terug naar het middeleeuws Romeins recht. Het grote onderscheid dat juristen maken tussen privaat- en publiekrecht is slechts een constructie. De echte vraag is: Hoe rechtvaardig je soevereiniteit of eigendom?
Het werk van Martti Koskenniemi is kritisch, maar niet nihilistisch. Het is niet alleen een leidraad voor positieve juristen, maar het is ook een alternatieve weg geworden om toegang te krijgen tot de klassieke canon van de rechtswetenschap. De studie van het verleden zal altijd blijven bestaan, omdat het aangeboren is voor de mensheid. Er is echter een uitzonderlijke genialiteit voor nodig om de gids te zijn van een generatie onderzoekers en de papierberg terug te brengen tot slechts 900 pagina's.
We zijn de hele academische gemeenschap van de VUB erg dankbaar dat prof. Koskenniemi deze eredoctoraat heeft aanvaard."
Efim Zelmanov wordt geïnterviewd met proximi Leandro Vendramin en Ann Dooms op de flanken.
Proximi Ann Dooms en Leandro Vendramin spraken het laudatio uit voor Efim Zelmanov
Leandro: "Efim Zelmanov promoveerde in 1980 in de wiskunde."
Ann: "Wiskunde is de taal van het universum, zei Galileo Galilei. Het helpt ons niet alleen de fysieke maar ook de digitale wereld om ons heen te begrijpen."
Leandro: "Zelmanovs proefschrift ging over algebra, een belangrijke tak van de wiskunde waarmee we abstracties kunnen maken. Zijn werk veranderde het hele onderwerp volledig door resultaten uit te breiden naar de oneindig-dimensionale setting. Als jonge onderzoeker werd hij al uitgenodigd op het Internationale Congres van Wiskundigen om zijn uitmuntende werk te bespreken."
Ann: "In 1987 loste Zelmanov een van de grote open vragen in de theorie van Lie-algebra's op. Opnieuw kraakte hij een groot open probleem door te bestuderen wat er gebeurt in het oneindig-dimensionale geval."
"Deze resultaten verzekerden Zelmanov al van een plaats in de lijst van grote algebraïsten van de 20e eeuw. Maar in 1991 loste Zelmanov een van de meest fundamentele resultaten in de groepentheorie (de wiskundige theorie van symmetrieën) op. Hij kraakte een 100 jaar oud probleem dat bekend staat als het (beperkte) Burnside probleem. Zijn oplossing combineert een uniek technisch vermogen met zeer originele ideeën uit verschillende disciplines."
Leandro: "Zelmanov is niet alleen een uitzonderlijke onderzoeker. Hij is ook een uitstekende docent en een rolmodel voor onze studenten.
Zijn lezingen zijn altijd inspirerend en prachtig opgebouwd, inderdaad modellen van helderheid, die laten zien wat er bereikt is en verschillende mogelijke richtingen voor toekomstig onderzoek presenteren."
Ann: "Naast de Fields Medal heeft Zelmanov nog vele andere onderscheidingen gekregen voor zijn uitmuntende werk. Hij is een van 's werelds beste wiskundigen en zal een cruciale rol spelen in het versterken van de internationale reputatie en traditie van uitmuntendheid van onze wiskundeafdeling."
"We zijn erg blij dat er nu ook een eredoctoraat van de VUB op de lijst staat. Hartelijk dank, professor Zelmanov."
Proximus Cathy Macharis sprak Marianna Mazzucato toe in Londen
"Het is mij een grote eer om vandaag tot u te spreken over Marianna Mazzucato, econome en professor aan het University College London. Ze is een echte visionair in haar vakgebied en haar werk heeft een diepgaande invloed gehad op hoe we denken over de rol van de staat bij het stimuleren van innovatie en het aanpakken van de klimaatcrisis.
Professor Mazzucato is misschien wel het meest bekend om haar baanbrekende boek The Entrepreneurial State, waarin ze de traditionele kijk op de staat als een passieve, bureaucratische entiteit die alleen maar reguleert en rijkdom herverdeelt, uitdaagt. In plaats daarvan betoogt ze dat de staat altijd een cruciale rol heeft gespeeld en zou moeten stoppen met repareren, maar degene zou moeten zijn die zich voorbereidt op de toekomst."
"Haar volgende bestseller Mission Economy, gaat verder in deze richting en laat zien hoe een moonshot-doel organisaties uit de publieke en private sector op een symbiotische manier zou kunnen herenigen om een uitdagend doel te bereiken, zoals het oplossen van de klimaatcrisis. We moeten opnieuw ambitieus zijn, net als bij de voorbereidingen om naar de maan te gaan.
Wat professor Mazzucato echt onderscheidt, is haar niet-aflatende inzet voor sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid. Ze is een uitgesproken pleitbezorger voor het gebruik van overheidsinvesteringen om urgente mondiale uitdagingen zoals klimaatverandering en ongelijkheid aan te pakken, en haar werk heeft talloze regeringen en anderen geïnspireerd. Ze zegt ook terecht dat we nieuwe instrumenten nodig hebben om stakeholders te integreren in het besluitvormings- en evaluatieproces. Ze noemt het stakeholderkapitalisme.
Kortom, Marianna Mazzucato is een echte visionair wiens werk de manier waarop we denken over de rol van de staat bij het bevorderen van innovatie en sociale vooruitgang fundamenteel heeft veranderd. Haar bijdragen aan de economie en het overheidsbeleid zijn niets minder dan opmerkelijk geweest en ik twijfel er niet aan dat ze ons de komende jaren zal blijven inspireren en uitdagen.
Marianna Mazzucato, dank u voor het aanvaarden van de titel van honoris causa van de VUB. "
Proximus Karin Vanderkerken eerde Robert Quinn
"Het is mij een eer om u Mr. Robert Quinn voor te stellen. Hij is medeoprichter en uitvoerend directeur van het Scholars at Risk netwerk, een onafhankelijke non-profit organisatie gevestigd aan de New York University. Hij is ook gastheer van de podcast Free To Think.
Robert richtte in 2000 het Scholars at Risk Network op in de VS om wetenschappers in risicosituaties over de hele wereld te beschermen en hen een veilige haven te bieden, en om het recht op vrijheid van denken en vrijheid van meningsuiting te beschermen - waarden die de kern vormen van onze universiteit.
Ze slagen erin om wetenschappers te identificeren die bescherming nodig hebben dankzij een zeer nauwe samenwerking met mensenrechtenorganisaties. Na een grondige screening gaat de organisatie op zoek naar een gastinstelling. Hiervoor kan het Scholars at Risk Network rekenen op 600 universiteiten over de hele wereld."
"De VUB is een actief lid van het Scholars at Risk Network en heeft tot nu toe drie academici gehuisvest, met een vierde die momenteel aan de VUB aanwezig is. Het is een manier voor onze faculteiten en departementen aan de VUB om inzicht te krijgen in verschillende manieren van werken en om in nauw contact te komen met verschillende culturen. Roberts werk met Scholars at Risk ondersteunt de waarden van de VUB op het gebied van inclusie, diversiteit, vrijheid van meningsuiting, academische vrijheid, vrij onderzoek, sociale betrokkenheid en mensenrechten.
Hij studeerde in 1988 af aan Princeton University en in 1994 aan Fordham. Samen met het Scholars at Risk Network ontving hij de mensenrechtenprijs van de Universiteit van Oslo en de Lisl and Leo Eitinger Prize voor "het niet aflatende werk om de mensenrechten van academici te beschermen en voor het inspireren en engageren van anderen om het belang van academische vrijheid te benadrukken".
Het is mij een genoegen en een eer voor mij en onze universiteit dat u, Robert Quinn, ermee hebt ingestemd om de titel van Doctor Honoris Causa aan de VUB te aanvaarden - gefeliciteerd."
Agnès Callamard krijgt de medaille van Jan Danckaert en Karsten De Clerck.
Proximus Jan Danckaert Lauwerde Agnès Callamard
"Agnès Callamard is een Franse mensenrechtenactiviste. Haar carrière tot nu toe is indrukwekkend geweest. Agnès Callamard heeft met talloze hulp- en mensenrechtenorganisaties gewerkt. Van 2016 tot 2021 was ze speciaal rapporteur benoemd door de Mensenrechtenraad van de VN, met een mandaat om buitengerechtelijke, standrechtelijke en willekeurige executies te onderzoeken. Of met andere woorden: staatsterrorisme. Mevrouw Callamard leidde het onderzoek naar de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi. Nadat ze haar bevindingen in 2019 had gepresenteerd, ontving ze doodsbedreigingen.
Mensenrechtenactivist zijn vereist moed, de moed van je overtuigingen.
In 2021 werd Agnes Callamard secretaris-generaal van Amnesty International. De missie van Amnesty is campagne voeren voor een wereld waarin iedereen alle mensenrechten geniet. In 1977 kreeg Amnesty International de Nobelprijs voor de Vrede."
"De organisatie werd opgericht in 1961. De oprichter, Peter Benenson, verklaarde: "Pas als de laatste gewetensgevangene is bevrijd, als de laatste martelkamer is gesloten, als de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties een realiteit is voor alle mensen op de wereld, zal ons werk gedaan zijn."
Vandaag, na meer dan 60 jaar van baanbrekende prestaties, is het werk nog steeds niet gedaan. Voor Amnesty en haar 10 miljoen leden.
En ik denk hier aan onze dierbare collega Ahmadreeza Djalali. Dr. Djalali is gastprofessor en expert in rampengeneeskunde aan onze medische faculteit. Hij zit nu al zeven jaar in een Iraanse gevangeniscel. Zonder enig bewijs is hij ter dood veroordeeld. Elke dag kan hij nu geëxecuteerd worden. En zeven jaar lang hebben we campagne gevoerd met Amnesty International, voor de Iraanse ambassade in Brussel en met alle andere mogelijke middelen om onze collega vrij te krijgen. En dankzij Amnesty International verliezen we de hoop niet.
Secretaris-generaal Agnès Callamard, het is voor ons een grote eer dat u aanvaard hebt om doctor honoris causa van de VUB te worden."
Lady Linn Duo
Lady Linn Duo