Veel academische onderzoekers dromen ervan hun innovaties in een succesvol bedrijf om te zetten. Niet alleen lokt het grote geld, maar ook betekenisvolle bijdrage aan deze dolgedraaide wereld. Echter, vaak weten ze niet hoe ze die eerste stap moeten zetten. Voor hen is er nu StartLab Brussels voor onderzoekers: een lanceerplatform dat hen ondersteunt om onderzoek te vertalen naar marktgerichte oplossingen. Maarten De Ruyck is programma manager voor onderzoekers. “Er is enorm veel potentieel en talent op onze campus”
Het StartLab speciaal voor onderzoekers is nieuw, maar het StartLab Brussels draait al enkele jaren mee als incubatorprogramma. Ze zitten in een oud herenhuis in de Sint Michielsstraat in Etterbeek, dat helemaal is ingericht voor co-working, meetings en presentaties. Iedereen die in het programma zit, mag er gratis gebruik van maken. Het werd opgericht door de VUB en ULB professoren Thomas Crispeels en Olivier Witmeur. Zij brachten hun expertise samen in StartLab. Maarten De Ruyck: “Tot voor kort focusten we ons enkel op studenten en jonge ondernemers. Sinds dit jaar richten we ons ook op onderzoekers van de VUB. Onderzoekers halen we uit hun comfortzone en brengen hen in contact met mogelijke klanten. Een groot pluspunt is dat we een interactie mogelijk kunnen maken met de stad en het bedrijfsleven.”
Wat is het verschil tussen jonge ondernemers en onderzoekers?
“Studenten en jonge ondernemers leggen vaak een grote gedrevenheid aan de dag om ondernemer te worden. Ze komen met een idee, zien een gat in de markt en ontwikkelen daar vervolgens een product voor. Onderzoekers hebben jarenlang gewerkt aan een technologie of innovatie. En als ze de stap naar het ondernemerschap willen maken, moeten zij ineens anders leren denken. Eerder dan zich te richten op het onderzoek als eindresultaat, moeten ze zich nu afvragen wie er in de markt op hen zit te wachten. Met het StartLab begeleiden we hen in dit proces. Ze leren er pitchen, leren over intellectueel eigendom en patenten, doen marktonderzoek en gaan praten met mogelijke klanten om te testen of hun initiële idee zinvol is. Want de markt werkt nu eenmaal anders dan het wetenschappelijk onderzoek. Die kijkt minder naar de technologie en meer naar wat ze ermee kunnen doen en naar het businessmodel.”
Maarten De Ruyck
“Onderzoekers hebben vaak totaal geen weet van wat ondernemerschap inhoudt”
Staan er veel academici te popelen om een onderneming te starten?
“Dat is nog vrij beperkt. Daarom willen we meer aandacht voor het StartLab genereren. Want er is enorm veel potentieel en talent op onze campus. Helaas schrikt de grote stap naar ondernemerschap vaak af. Het is ook niet voor iedereen weggelegd. Je hebt er doorzettingsvermogen voor nodig en je moet flexibel zijn, want de kans dat jouw plan A direct een bloeiende business wordt, is quasi nihil. Meestal is het plan C of D dat het haalt. Studenten hebben na hun master drie keuzes. Ofwel gaan ze werken voor een bedrijf of organisatie, ofwel streven ze een onderzoekscarrière na ofwel proberen ze een eigen bedrijf op te starten. De eerste stap is de veiligste optie en zit ook wel een beetje in onze genen. We zijn als Belg vaak wat te bescheiden en risicoschuw. Aan ondernemen is natuurlijk een risico verbonden, maar als je jong bent kun je best wel wat risico aan. En met de hulp van StartLab maken we het traject voor hen zo eenvoudig mogelijk. Onderzoekers hebben vaak totaal geen weet van wat ondernemerschap inhoudt. Daarom is StartLab er voor elk niveau, ook mensen die nog geen project of idee hebben maar gewoon eens willen proeven van het ondernemen zijn welkom bij ons.”
Is innovatie een van de voorwaarden om te beginnen?
“Nee, maar op zich is een onderzoek per definitie innovatief. Er zijn sowieso weinig voorwaarden om je bij StartLab aan te sluiten. De belangrijkste zijn gedrevenheid en flexibiliteit. De slogan van StartLab is ‘Where dreamers become do-ers’. We focussen op de ondernemer zelf, veel meer dan op het project van de ondernemer in spé. Als die na verloop van tijd de skills onder de knie heeft, zal het project vanzelf wel komen.”
Welke modules bieden jullie aan?
“We bieden verschillende tracks aan: Explore, Build en Grow. Explore is er voor mensen die nog geen idee hebben, Build voor diegene met een project en Grow voor hen die al een onderneming hebben of een heel duidelijke marketingcase hebben en die verder willen uitwerken. Explore starten we vanaf volgend academiejaar op. Build is specifiek gericht op onderzoekers en in oktober rolden we het voor eerst uit. Volgend academiejaar gaan we er officieel mee van start. Het is een track die bestaat uit 16 sessies waarbij we onderzoekers ondersteunen bij het omzetten van de theorie naar de praktijk van het ondernemerschap.”
“De markt is een volledig andere wereld. Die heeft weinig boodschap aan saaie presentaties over details”
Wat is het verschil met de vroegere startersseminaries?
“In tegenstelling tot de seminaries van TechTransfer, waar vroeger VUB’ers hun ondernemercarrière konden starten, wordt het StartersLab nu voor het eerst buiten de muren van de VUB gebracht. Waar vroeger eerder in een klassikale setting werd onderwezen, gaat het bij StartersLab over actie, het verkennen van het ondernemerschap en een intensieve begeleiding. Het is ondertussen een grote community van jonge ondernemers, coaches en experten geworden. Voorlopig is het wat onderzoekers betreft nog enkel gericht op die van de VUB, maar de bedoeling is dat ook ULB in dit programma instapt en we het zelfs op Europees niveau willen verbreden.”
Hoe kijken de academische wereld en die van de ondernemers naar elkaar?
“Dat zijn twee totaal verschillende werelden. De onderzoeker is over het algemeen introverter en gefocust op één detail. We beschrijven hen vaak als mensen die alles weten over één aspect, maar eigenlijk niets over heel veel andere aspecten. Het zijn juist die laatste skills die een onderzoeker nodig heeft om de stap naar ondernemer te maken. De markt is een volledig andere wereld. Die heeft weinig boodschap aan saaie presentaties over details. Men heeft alleen maar oog voor oplossingen en of er vraag naar is.”
Welke kennis en ervaring breng jij persoonlijk mee?
“Ik manage het programma en heb vooral ervaring in communicatie. Mijn focus ligt dan ook vooral op het pitchen en de opvolging. Maar we werken met een heel team. Professor Thomas Crispeels en zijn onderzoeksgroep brengen hun ervaring rond ondernemerschap mee. Arne Pauwels van TechTransfer is onze one-to-one coach en heeft heel veel ervaring in het opbouwen van startups en spin-offs. Er is ook verdere support van TechTransfer, bijvoorbeeld voor intrapeneurs, ondernemers binnen een bedrijf. Maar ook voor onderzoekers die behoefte hebben aan het binnenhalen van financieringen. Ook wat dat betreft zitten we in Brussel in een unieke setting. Er zijn veel mogelijkheden op Vlaams, Brussels en Europees niveau.
Wil je meer informatie over StartLab Brussels?
Battman
Brubotics-onderzoeker Parham Mohammedi werkt met zijn project Battman rond Intelligent Battery Management. Hij doorliep de eerste fase van het nieuwe Startlab-programma in het eerste semester. Op dit moment volgen ze hem persoonlijk verder op en zal hij met behulp van een advisory board verder support krijgen bij de volgende stappen.
“Battman is een intelligent systeem dat het opladen van de batterij afstemt op de noden van de gebruiker en de levensduur van batterijen verlengt. Als je bijvoorbeeld je e-bike gebruikt om er van huis naar je werk te fietsen, dan laad je die thuis vaak volledig op en op het werk ook nog eens. Maar twee keer volledig opladen is meestal helemaal niet nodig, omdat je misschien maar 20% verbruikt. Het gevolg is dat de batterij minder lang meegaat. Onze innovatie zit erin om het gebruik te voorspellen, bijvoorbeeld het vaste aantal kilometers naar je werk. Op basis daarvan ontwikkelden we een systeem dat tijdens het opladen kan ingrijpen, zodat de batterij niet wordt overladen. Ik koos in de eerste plaats voor StartLab, omdat ik een VUB’er ben. Ik kreeg er de kans om mijn ideeën voor te leggen en had door de voorgestelde begeleiding meteen het gevoel dat ik op de juiste plek zat. In het begin ben je er absoluut van overtuigd dat jouw oorspronkelijke idee het beste is. Maar het belangrijkste wat ik er tot nu toe leerde was dat mijn idee alleen maar door verdere ontwikkeling kan verbeteren.”
“Ik kreeg bij StartLab de kans om mijn ideeën voor te leggen en had door de voorgestelde begeleiding meteen het gevoel dat ik op de juiste plek zat”
“Ik heb zes jaar in bedrijven gewerkt als R&D-ingenieur. Ik raakte zo vertrouwd met wat bedrijven verlangen. Maar een nieuw product zelf naar de markt brengen is toch een aparte ervaring. Geld verdienen is daarbij meegenomen, maar niet de drijfveer. Als je zelf een idee hebt dat goed is voor de samenleving en dat verder kunt ontwikkelen, dan heb je daar natuurlijk veel meer voldoening van. Binnen Brubotics zijn er heel wat onderzoekers die er ook aan denken om ondernemer te worden. Ik raakte geïnspireerd door collega’s van mij die een eigen zaak startten. En hopelijk zorgt mijn enthousiasme voor een sneeuwbaleffect bij anderen. Het ondernemen en onderzoeken combineren is niet gemakkelijk. Een PhD vraagt veel en de focus ligt daarbij altijd op publiceren. Ondernemerschap staat boven publishing, het gaat over de stap zetten naar de echte wereld. Het zijn in beide gevallen geen 9 tot 5 jobs, je moet er dus veel tijd insteken: avond- en weekendwerk is geen uitzondering. In mijn roadmap ga ik er van uit dat we het prototype kunnen testen ergens tussen 18 en 24 maanden. Maar om eerlijk te zijn zal het een on going proces worden.”
Parham Mohammedi