Na enkele jaren waarin de Sint-Verhaegenherdenking over twee dagen verspreid was, wordt St V dit jaar opnieuw op één dag gevierd: woensdag 20 november. Het wordt een viering met een scherp thema: "Het niet naleven van de Geneefse conventies." Nils Mens, vicevoorzitter van het Brussels StudentenGenootschap (BSG), legt uit hoe de BSG en de Association des Cercles Etudiants (ACE) van de ULB het belang van humanitair recht onder de aandacht willen brengen. “Onze slogans benadrukken de schrijnende impact van het schenden van deze fundamentele verdragen. Met 'Violation du droit humanitaire, c'est le peuple qu'on enterre' en 'Respecteer de verdragen, blijf trouw aan Verhaegen' willen we iedereen herinneren aan het belang van het beschermen van onschuldige levens.”
St V programma 2024
Elk jaar herdenken de leden van de universitaire gemeenschappen van VUB en ULB hun gezamenlijke stichter Pierre-Théodore Verhaegen. De Sint-Verhaegenherdenking is steevast een unieke gelegenheid om samen te komen en blijk te geven van onze trouw aan de geest van de stichters van onze universiteiten. Iedereen is welkom!
Waarom dit thema?
Het thema van 2024 werd gekozen door de lidverenigingen van BSG en ACE, vanuit hun bezorgdheid over de verslechterende toestand van het internationaal recht en de impact van schendingen wereldwijd. “Geopolitieke spanningen maken deze oproep actueler dan ooit,” aldus Nils. De boodschap is duidelijk: overheden wereldwijd moeten stilstaan bij de gevolgen van hun daden, vooral voor burgers die onschuldig worden getroffen door conflicten.
De medaille: Vrouwe Justitie in ketenen
De St V-medaille van dit jaar, ontworpen door een VUB-student, draagt een krachtige boodschap. Vrouwe Justitie wordt neergezet met een boek van de Geneefse Conventies en een raketbom, symbool voor de brute oorlogvoering en de daarbij betrokken schendingen. Vrouwe Justitie wordt echter vastgehouden en het zwijgen opgelegd door mannen in pak – een metafoor voor politieke leiders die eigenbelang boven humanitaire waarden plaatsen. De rode rand in octagonvorm verbeeldt een noodsignaal, als een "STOP"-bord om op te roepen tot respect voor internationaal recht.
Traditie, protest en verbinding
St V is meer dan een feestdag; het is een gelegenheid waarbij studenten stilstaan bij fundamentele maatschappelijke kwesties. Dit thema van protest, geboren uit het oorspronkelijke verzet tegen het autoritaire bestuur aan de ULB, blijft relevant, benadrukt Nils: “Studenten ervaren St V als een moment om hun stem te laten horen over thema's die hen nauw aan het hart liggen.” Het evenement biedt de ruimte om even los te komen van het dagelijkse studieleven en terug te keren naar de roots van vrije meningsuiting en verzet, een feest waarin verbondenheid en trots centraal staan.
Het thema van vorig jaar, mentale gezondheid, heeft een blijvende indruk achtergelaten. Volgens Nils staan studenten meer stil bij hun mentale welzijn en nemen vaker de tijd om een pauze in te lassen. "Het heeft velen geholpen te beseffen dat ze hun grenzen mogen bewaken," voegt hij toe.
Het Zavelfeest en studententradities
St V zou niet compleet zijn zonder het traditionele Zavelfeest. Dit jaar verheugen de bestuursleden van BSG zich weer op de intense maar bevredigende dag die eindigt met balletjes in tomatensaus en een gezamenlijke pint in La Jefke. Voor de studenten is het niet alleen een viering van hun studententijd, maar ook een moment om sterke herinneringen te maken en de spirit van het Brusselse studentenleven levendig te houden.
Met dit krachtige thema en de oproep om te strijden voor humanitair recht, belooft St V opnieuw een viering te zijn die zowel doordringt als verbindt, met respect voor verleden én toekomst.
Vice-voorzitter van het Brussels StudentenGenootschap Nils Mens (derde op de foto)
De geboorte en traditie van St V
Elk jaar op 20 november eren de ULB (Université Libre de Bruxelles) en de VUB (Vrije Universiteit Brussel) hun oprichter, Pierre-Théodore Verhaegen, tijdens St V. Dit feestelijke evenement wordt georganiseerd door het Brussels Studentengenootschap en de Association des Cercles Etudiants, en trekt honderden studenten van zowel de VUB als de ULB. Een eclectische groep studenten, alumni, onderzoekers en professoren van beide vrije universiteiten verzamelt zich op de Brusselse Zavel en trekt vervolgens naar de Beurs. Voor het grote publiek is de kleurrijke optocht het meest opvallende aspect van St V, waarbij altijd aandacht wordt besteed aan een politiek of maatschappelijk thema.
De festiviteiten beginnen echter al in de ochtend, met een plechtig gedeelte waarin het bestuur en de overkoepelende studentenverenigingen van de VUB en de ULB niet alleen eer betonen aan Théodore Verhaegen, maar ook aan andere belangrijke humanistische figuren. Ze doen dit door bloemenhuldes en toespraken, ter nagedachtenis aan Brusselse universitaire verzetsstrijders en studenten die hun leven gaven tijdens de wereldoorlogen.
De oorsprong van deze viering gaat terug tot 1888, toen studenten opriepen tot een meer open en minder dogmatische houding van de universitaire autoriteiten. Ze deden dit door een beroep te doen op de antiklerikale en verlichte ideeën van Pierre-Théodore Verhaegen, de grondlegger van de universiteit. Om hun pleidooi kracht bij te zetten, legden ze bloemen op Verhaegens graf. Dit gebaar werd echter bespot in de pers, waarbij de krant Le Patriote de studenten belachelijk maakte door Verhaegen heilig te verklaren. De studenten omarmden deze spotnaam en noemden hun held al snel "St Verhaegen."
In 2019 werd St V opgenomen in de lijst van het cultureel immaterieel erfgoed van Brussel, waarmee de historische betekenis en traditie van dit evenement officieel werden erkend. Het blijft een levendige herinnering aan de verbindende waarden van academische vrijheid en humanisme die beide universiteiten koesteren en jaarlijks vieren.
De medailles uit het archief van CAVA vind je hier.