Jan Steyaert, directeur van het VIB-VUB Centrum voor Structurele Biologie en professor aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), is de eerste Belgische wetenschapper die de Jacob en Louise Gabbay Award in ontvangst mag nemen. Steyaert werd genomineerd voor deze award dankzij zijn bijdragen aan de structurele biologie en de ontwikkeling van single-domain kameelantilichamen of zogenaamde Nanobodies®. De ontdekking van deze kleine antilichamen heeft tot belangrijke doorbraken in de geneeskunde en landbouw geleid, met praktische toepassingen die vandaag op de markt beschikbaar zijn.
Elk jaar reikt de Brandeis Universiteit van Boston de Jacob en Louise Gabbay award uit aan wetenschappers in de academische wereld, geneeskunde of in de industrie, van wie het werk tot uitmuntende wetenschappelijke doorbraken met praktische toepassingsmogelijkheden heeft geleid. De 24e editie van de award gaat deze keer naar VUB-professor Jan Steyaert voor zijn essentiële bijdrage aan de nanotechnologie en de translationele aard van zijn onderzoek.
Steyaert was de centrale spil in de ontwikkeling van Nanobodies of single-domain kameelantilichamen met praktische toepassingen in structurele biologie en de ontwikkeling van geneesmiddelen. De baanbrekende technologie wordt gebruikt voor het bestuderen van de structuur en functie van eiwitten, waardoor de stand van de wetenschap er aanzienlijk op vooruit is gegaan. Vandaag kent de Nanobodytechnologie een breed spectrum aan toepassingen, zowel in de geneeskunde als in de landbouw. De technologie lag namelijk aan de basis van drie spin-off bedrijven van VIB: Ablynx, Biotalys en Confo Therapeutics. Al deze bedrijven gebruiken Nanobodies voor de ontwikkeling van zowel behandelingen voor levensbedreigende ziektes als technieken om gewassen te beschermen.
Dagmar Ringe, Voorzitter van het Award comité: “Jan Steyaert wordt erkend voor zijn bijdrage in het introduceren van de Nanobody-technologie als uitgelezen instrument om inherent instabiele, dynamische eiwitten vast te zetten in enkelvoudige functionele conformaties. Zijn werk is niet alleen belangrijk voor mechanismen in de structurele biologie, maar ook voor structuur-gebaseerde geneesmiddelenontdekking in de context van de farmaceutische industrie.”
Nanobody pioniers zijn nog lang niet klaar
Het Steyaert labo was pionier in het gebruik van Nanobodies voor Röntgenkristallografie, gericht op de grote doelwitten van de structurele biologie waaronder membraaneiwitten, amyloïd-eiwitten en nu ook (transiënte) multi-eiwitcomplexen. Recentelijk focust het labo zich ook op het gebruik van Nanobodies om geneesmiddelen voor moeilijke doelwitten zoals GPCRs te ontdekken. Daarnaast kijkt het labo ook naar manieren om Nanobodies te ontwikkelen die kunnen worden gebruikt voor single-particle cryo-EM en OMICS-toepassingen. De sleutel van het succes van Steyaert ligt in het delen van deze disruptieve technologie met de beste researchteams ter wereld en de barrières tussen eiwitonderzoek en geneesmiddelenonderzoek te doorbreken.
De Gabbay award is een waardevolle erkenning van het belang van de ontdekkingen van Steyaert. Bovendien onderschrijft deze award nogmaals de mogelijke toepassingen van de Nanobody-technologie. Steyaert is de eerste Belgische wetenschapper die zich nu ook tot de rangen mag rekenen van belangrijke wetenschappers en Nobelprijswinnaars als Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier die eveneens de Gabbay Award mochten ontvangen. De award werd uitgereikt op 27 oktober tijdens een ceremonie die mede werd gesponsord door het Office of the President en het Rosenstiel Basic Medical Sciences Research Center van de Brandeis Universiteit in Massachusetts.
Jan Steyaert, VIB-VUB Centrum voor Structurele Biologie: “De technologieën die we ontwikkelen worden mainstream in Europa. Deze overzeese, prestigieuze award toont onze wereldwijde impact op fundamenteel onderzoek en op de biotechnologische industrie als geheel aan.”
Meer info op www.steyaertlab.brussels
Over Jan Steyaert
Jan Steyaert is als Highly Cited Researcher verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel en VIB. Zijn publicaties staan in de top 1% voor citaties door andere onderzoekers. Als succesvol serieondernemer staat hij met zijn team op het punt nieuwe projecten te incuberen.
Over het VIB-VUB Centrum voor Structurele Biologie
Eiwitten zijn de belangrijkste bouwstenen van alle leven. Ze staan in voor de metabolische processen in een cel, geven de cel zijn vorm en verzorgen de onderlinge samenwerking tussen de verschillende cellen en weefsels in ons lichaam. Het VIB-VUB Centrum voor Structurele Biologie onderzoekt de basisprincipes die de functie en werking van een eiwit in de cel bepalen. Zo kunnen ze nieuwe technologieën en bio-gebaseerde materialen ontwikkelen
Meer informatie op www.structuralbiology.brussels
Over VIB
Het is de kerntaak van VIB om baanbrekende inzichten te genereren in de moleculaire onderbouwing van het leven en deze actief te vertalen naar impactvolle innovaties voor patiënten en de maatschappij. VIB is een onafhankelijk onderzoeksinstituut waar zo'n 1.800 topwetenschappers uit binnen- en buitenland baanbrekend fundamenteel onderzoek verrichten. In die hoedanigheid verleggen ze de grenzen van wat we weten over moleculaire mechanismen en hoe die levende organismen zoals mensen, dieren, planten en micro-organismen beheersen. Op basis van een nauw partnerschap met vijf Vlaamse universiteiten - Universiteit Gent, KU Leuven, Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Hasselt - en ondersteund door een sterk financieringsprogramma, verenigt VIB de expertise van al haar medewerkers en onderzoeksgroepen in één enkel instituut. Via technologietransfer vertaalt VIB onderzoeksresultaten naar concrete toepassingen voor de maatschappij, zoals nieuwe diagnostica, geneesmiddelen en innovaties in de landbouw. Deze toepassingen worden vaak ontwikkeld door jonge startups van VIB of door samenwerkingen met andere bedrijven. Dit leidt ook tot extra werkgelegenheid en overbrugt de kloof tussen wetenschappelijk onderzoek en ondernemerschap. VIB neemt ook actief deel aan het publieke debat over biotechnologie door een brede waaier van wetenschappelijk onderbouwde informatie te ontwikkelen en te verspreiden.
Meer info op www.vib.be.