Op 27 maart 2025 gaat tijdens DOCVILLE, het belangrijkste documentairefestival van België, de wetenschappelijke documentaire ‘De dag dat het zonlicht niet meer scheen’ in première. De film, die wordt vertoond tijdens de openingsavond van het wetenschapsprogramma ScienceVille, is gebaseerd op onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en werpt een nieuw licht op het einde van het dinotijdperk en de catastrofale gevolgen van de Chicxulub meteorietinslag.
Dinosauriërs spreken al eeuwenlang tot de verbeelding, maar hoe en waarom verdwenen ze zo abrupt van de aarde? ‘De dag dat het zonlicht niet meer scheen’ is geen klassieke natuurdocumentaire, maar een wetenschappelijke true crime, die seconde per seconde reconstrueert wat er gebeurde 66 miljoen jaar geleden, op de dag dat een asteroïde ter grootte van Brussel het leven op aarde voorgoed veranderde.
Toen de Chicxulub asteroïde insloeg, werd een gigantische hoeveelheid fijnstof de atmosfeer in geslingerd, waardoor de zon jarenlang niet doordrong tot het aardoppervlak. De temperatuur kelderde met meer dan 15 graden Celsius, fotosynthese viel stil en complete ecosystemen stortten in. Het was het begin van een massaal uitsterven dat niet alleen de dinosauriërs, maar ook driekwart van al het leven op aarde wegvaagde.
Toch is deze film méér dan een feitelijke reconstructie. Hij verweeft wetenschap met verwondering, melancholie en een vleugje absurditeit. Waarom blijft de mens zo gefascineerd door deze uitgestorven reuzen? En is onze liefde voor dinosauriërs eigenlijk onbeantwoord?
Van wetenschappelijke vondst naar cinema
Het onderzoek dat de basis van de documentaire vormt, is uitgevoerd door een team geleid door planeetwetenschapper Cem Berk Şenel en geoloog Pim Kaskes, beide verbonden aan de VUB-onderzoeksgroep Archeology, Environmental Changes & Geochemistry (AMGC). “Onze studie toont aan hoe het fijnstof dat vrijkwam bij de inslag cruciaal was voor een jarenlange duisternis op aarde die uiteindelijk het massale uitsterven van de niet-vliegende dinosauriërs inluidde”, vertelt Kaskes. “Die ene catastrofale gebeurtenis veranderde de loop van de evolutie radicaal. Het leek ons dan ook essentieel om dit spectaculaire moment in de geschiedenis visueel tot leven te brengen”, vult Şenel aan.
Hun idee vond gehoor: de onderzoekers wonnen de Science Pitch 2024, een DOCVILLE-initiatief dat wetenschappers en filmmakers samenbrengt. Dankzij het productiebudget konden zij hun wetenschappelijke inzichten omzetten in een filmische vertelling, samen met regisseurs Maria en Frederik Stuut, en in samenwerking met paleontoloog Johan Vellekoop van KU Leuven en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Brussel.
Via indrukwekkende beelden van veldwerk in Noord-Amerika tot labowerk en computersimulaties in Brussel toont de documentaire hoe één catastrofale dag de loop van het leven op aarde herschreef.
Science Pitch 2025: nieuwe kansen voor onderzoekers en filmmakers
DOCVILLE organiseert ook dit jaar de Science Pitch, waarin wetenschappers van Vlaamse universiteiten en filmmakers de kans krijgen om samen een creatieve auteursdocumentaire te ontwikkelen rond een wetenschappelijk thema. De geselecteerde projecten ontvangen een productiebudget van €60.000 en worden vertoond op DOCVILLE 2026.
Van links naar rechts: geoloog Pim Kaskes (VUB), planetair wetenschapper Cem Berk Senel (ROB-VUB) en paleontoloog Johan Vellekoop (rechts; KU Leuven en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Brussel), wijzend naar een gesteentelaag in Colorado (VS) die het moment van de inslag van de asteroïde en het uitsterven van de niet-vogelachtige dinosauriërs 66 miljoen jaar geleden vastlegt (foto: Maria Stuut).
Praktische informatie Scienceville
Donderdag 27 maart 2025 van 20 uur tot 22 uur
Kinepolis Leuven – Zaal 1, Bondgenotenlaan 145/149, 3000 Leuven
Tickets voor de première zijn te verkrijgen via de website van DOCVILLE
De film wordt ook vertoond op 2 april, tickets zijn hier te verkrijgen.
Link naar het onderzoek
Het onderzoek van VUB-wetenschappers Cem Berk Şenel en Pim Kaskes werd gepubliceerd in Nature Geoscience en is hier te lezen: https://www.nature.com/articles/s41561-023-01290-4. Een eerder persbericht van de VUB over dit onderzoek is hier te lezen: https://www.vub.be/nl/nieuws/vub-onderzoek-laat-zien-dat-fijnstof-einde-dinos-inluidde
Interesse in het vertonen van de film op een volgend event?
Geïnteresseerd in het vertonen van de film 'De dag dat de zon niet meer scheen', gecombineerd met een lezing over hoe stof een rol speelde bij de ondergang van dinosauriërs 66 miljoen jaar geleden? Neem contact op met info@daltondistribution.be.
Contact
Eline Livémont (algemene info)
eline.livemont@vub.be
Cem Berk Senel
cem.berk.senel@vub.be
+32 487 02 3814
Pim Kaskes
pim.kaskes@vub.be
+31 6 27308040
Meer info over AMGC: https://amgc.research.vub.be/