Vrij om met je lichaam te doen wat je wil

In ons land is abortus sinds 1990 wettelijk geregeld, maar dat ging niet zonder slag of stoot. De VUB speelde – en speelt - een pioniersrol in het liberaliseringproces van die abortuswetgeving. Ik ben geen academica; ik werk en denk vanuit de praktijk van een abortuscentrum, van de mensen die er over de vloer komen, … Vanuit die optiek vind ik het almaar vreemder dat over abortus, of ook over euthanasie, door de politiek beslist wordt. Tijdens de vorige regeringsvorming waren ze zelfs het voorwerp van een politiek opbod. Het recht op abortus zou, zoals andere medische ingrepen, zonder bijkomende wettelijke voorwaarden door de gezondheidzorg geregeld kunnen worden. Politici zijn dan wel verkozen, maar niet om in hun functie over het recht of de vrijheid te beslissen om met je lichaam te doen wat je zelf wil. 

Natuurlijk is abortus een belangrijke ethische kwestie. Anderzijds spreekt uit de praktijk dat vrouwen nooit zomaar om een abortus vragen en dat ze, hoe later ze tot een abortus beslissen, een des te meer grondige en zwaarwichtige reden hebben om dat te doen. Er is discussie over tot wanneer een abortus in ons land wettelijk mogelijk is. Nu mag een zwangerschap enkel in de eerste twaalf weken na bevruchting – veertien weken na de laatste maandstonden - worden afgebroken, terwijl dat in Nederland tot de tweeëntwintigste week kan. Daarbij komt nog de betuttelende en vernederende wachttijd die verplicht is tussen een eerste consultatie en de effectieve behandeling. Wat men daarbij vergeet, is dat dat denkproces niet start bij die eerste consultatie, maar dat er meestal al heel goed nagedacht is voor die stap naar een abortuscentrum wordt gezet. 

De tegenstand tegen de verlenging van de wettelijke termijn voor abortus komt zoals vanouds vooral uit de katholieke hoek. Ook in de rechts-conservatieve hoek zit veel tegenstand. Die tegenstand gaat niet zozeer over de wachttijd, denk ik, maar wel over de uitbreiding van de termijn. Er heerst ergens een idee-fixe dat een abortus ná 12 weken, moreel-ethisch niet meer verantwoord is. 
 

“Uiteindelijk is abortus niet uitzonderlijk: één op vijf vrouwen krijgt er in haar leven mee te maken” 

In de expertencommissie is nu een concensus dat abortus moet kunnen tot 18 weken zwangerschap. Het zal extreem klinken, maar voor mij moet abortus kunnen zolang een kind niet geboren is en dus niet echt bestaat. De V in de VUB staat voor mij dan ook voor de vrijheid om dat te kunnen zeggen, zonder verketterd te worden of zonder dat er ontslag dreigt. Enkele weken geleden kwam iemand langs op het centrum, een vrouw zonder papieren, illegaal, zonder uitzicht op beterschap. Ze was 28 weken zwanger. Helaas konden we ze binnen de wet niet helpen en wordt er over afzienbare tijd een kind geboren dat geen kansen zal hebben. 

Ik heb de indruk dat vrouwen over het algemeen wel makkelijk de weg vinden naar ons abortuscentrum, omdat abortus ondertussen op maatschappelijk vlak een bespreekbaar thema is geworden. Ik merk ook dat ze vaak worden doorverwezen door hun huisarts of gynaecoloog, wat een goede zaak is. Dat iedereen toegang moet hebben tot goede en veilige abortuszorg, daarover bestaat dus wel een algemene consensus. Waar we nog niet zijn, is dat een vrouw zelf zegt: Ik heb een abortus ondergaan. Dat zit nog altijd in de taboesfeer. 

Ik hoop dat de taboes rond abortus snel zullen verdwijnen. Uiteindelijk is abortus niet uitzonderlijk: één op vijf vrouwen krijgt er in haar leven mee te maken. De VUB mag echt trots zijn dat ze hier een pioniersrol in heeft gespeeld en ik voel me daardoor geruggesteund in de werking van ons centrum.