Lin YANG-CAI - Memorial Tiananmen (1990)

In 1989 uitten demonstranten in Peking hun ongenoegen over de Communistische Partij van China en ijverden voor meer democratie in het land. Tijdens de bezetting van het Tiananmenplein plaatsten de betogers er zelfs een replica van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld als symbool van hun idealen. Sinds de gewelddadige repressie van de Chinese Lente onderdrukt het land tot op heden iedere communicatie over de feiten van de bloederige gebeurtenis.  

Een jaar na de feiten, in 1990, werd het Memorial Tiananmen op de VUB Main Campus geplaatst als een beeld van de vrijheid. De fakkel verwijst dan ook naar het Vrijheidsbeeld dat tijdens de protesten op het Tiananmenplein stond. De gedenkplaat bevat een toepasselijke versregel van de Chinese dichter Bei Dao.

Het initiatief voor de plaatsing van deze openluchtsculptuur ontstond uit een samenwerking tussen het Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking vzw (UCOS) en het Comité voor Monumenten van de Chinese Studentengemeenschap in België. Ze bekostigden de realisatie ervan met de verkoop van protestklevers. Ook het Humanistisch Verbond vzw, Studiekring Vrij Onderzoek en het Brussels Studentengenootschap GTGV verleenden hun steun aan het project. De universiteit gaf de initiatiefnemers toestemming om de sculptuur op haar campus te plaatsen, omdat ze waarden zoals democratie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel draagt. 

In 2019 werd het Memorial Tiananmen in de kijker gezet dankzij een heraanleg van de omgeving. Rond het monument werden de 'Drie Vrienden van de Winter' geplant, namelijk bamboe, den en pruimenboom. Die planten komen vaak samen voor in traditionele Chinese tuinen en in Chinese kunst. De keuze voor de planten refereert bovendien naar de gebeurtenissen op het Tiananmenplein als een koude periode in de geschiedenis van China. Tegelijkertijd symboliseren de planten de hoop dat de lente komt, net zoals deze planten in het voorjaar telkens weer opbloeien.