Op dinsdag 5 maart bracht Nobelprijswinnaar Ben Feringa op initiatief van het Nobel Prize Outreach (Zweden) een bezoek aan Vrije Universiteit Brussel. Hij gaf een Engelstalige lezing met als titel ‘The ART of Building Small’. Tijdens de lezing liet hij studentenop een toegankelijke manier kennismaken met zijn moleculaire nanotechnologie en moleculaire motoren. Dit onderzoek opent de deuren voor toekomstige revolutionaire toepassingen in verschillende sectoren, onder meer in de geneeskunde en farmacie. Ben Feringa is een gerenommeerd Nederlandse chemicus verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2016 ontving hij samen met Jean-Pierre Sauvage en Fraser Stoddart de Nobelprijs voor de Scheikunde voor hun onderzoek naar moleculaire nanomachines.
In een tot de nok gevulde aula dompelde Feringa studenten uit de opleidingen Geneeskunde, Farmaceutische wetenschappen, Biomedische wetenschappen, Chemie, Bio-Ingenieurswetenschappen en Ingenieurswetenschappen onder in het chemie-avontuur dat hem naar Stockholm en de Nobelprijs leidde. Hij hield een inspirerend pleidooi voor het belang van wetenschap en (nano-)technologie in de vooruitgang van de mensheid. In 2011 slaagde hij er namelijk als eerste ter wereld in om moleculaire motoren te synthetiseren, waardoor ze blijven draaien onder invloed van ultraviolet licht. Feringa besprak daarbij ook de praktische toepassingen die potentieel hebben om de medische wetenschap te transformeren. Zo slaagde hij er samen met zijn onderzoeksgroep in om een 'nano-auto met vierwielaandrijving' te ontwikkelen. In de toekomst worden daarmee revolutionaire toepassingen mogelijk, zoals het transport van geneesmiddelen via de bloedbaan naar een heel specifieke plaats in het lichaam. Een voorbeeld hiervan is een antitumormiddel dat werkt in een tumor, maar gezonde weefsels met rust laat. Na de lezing kreeg een select publiek van 15 studenten de kans om Ben Feringa persoonlijk te ontmoeten en deel te nemen aan een rondetafelgesprek met de Nobelprijswinnaar. Vóór de lezing vond een besloten ontmoeting plaats tussen Ben Feringa, een 10-tal VUB-professoren en VUB-rector Jan Danckaert.
“We zijn vereerd dat we een lezing van een van de grootste wetenschappers van onze tijd mochten hosten. Ben Feringa is iemand die de ware betekenis van wetenschap volledig begrijpt. Wetenschap gaat over observeren, en dat is precies wat hij doet: prof. Feringa observeert en analyseert de natuur omdat we hier veel van kunnen leren. En wetenschap gaat over hoop. Hoop is wat professor Feringa brengt met zijn nanorobots. Dit zijn extreem kleine robots, maar vormen een extreem grote wetenschap. De doorbraken in het laboratorium van vandaag kunnen over enkele jaren – soms enkele decennia – leiden tot revolutionaire toepassingen die het leven van ons allen veranderen. Innovaties die nieuwe behandelingen mogelijk maken. Ik denk dat het duidelijk is dat er zonder wetenschap geen vooruitgang mogelijk is, dat er geen duurzame toekomst mogelijk is”, aldus Jan Danckaert, rector van de VUB.
De lezing kadert in het bredere programma van Nobel Prize Dialogue Brussels. De Nobelprijsdialoog, die wereldwijd wordt gehouden, is een forum voor zowel wetenschappers als niet-wetenschappers om de dialoog tussen de wetenschappelijke gemeenschap en de rest van de samenleving te verdiepen. De Nobelprijsdialoog Brussel 2024 wordt georganiseerd door Nobel Prize Outreach uit Zweden in samenwerking met de European Research Council (ERC).