Op zondag 24 november barst het jaarlijks wetenschapsfestival los in Vlaanderen en Brussel. Talloze onderzoekers laten zien waar ze mee bezig zijn. In Brussel bundelen wetenschappelijke instellingen hun krachten in Muntpunt onder de noemer 'Wetenschapsfestival Brussel.' VUB is ook present met meer dan 20 workshops, filmvertoningen een escape room en meer. Wij spraken drie VUB-wetenschappers die voor het eerst deelnemen. āHet mooie is dat iedereen kan 'toveren'.ā
>>> Kom op 24 november wetenschap beleven in Muntpunt in Brussel en maak kennis met VUB-wetenschappers!
Frenn Bultinck
Frenn doet onderzoek aan de faculteit Geneeskunde en Farmacie, en weet alles over pijn. Voor haar doctoraat aan de VUB doet ze onderzoek naar chronische pijnpatiƫnten.
Wanneer ervaarde je zelf voor het eerst echt fysieke pijn? Hoe kwam dat?
"Mijn allereerste pijnervaring kan ik me niet meer herinneren, maar ik weet nog goed dat ik als kind aan mijn broer wilde laten zien dat ik zonder handen kon fietsen. Helaas verloor ik mijn evenwicht en viel. Gelukkig had ik alleen wat schaafwonden, en mijn ouders waren er om me te troosten. Deze ervaring werd beĆÆnvloed door verschillende factoren: biologisch gezien gaven sensoren in mijn lichaam een signaal naar mijn hersenen dat mijn huid beschadigd was, wat ik als pijn ervoer. Psychologisch gezien wist ik door eerdere ervaringen dat deze pijn zou verdwijnen als ik de wonden verzorgde en tijd gaf om te genezen. En sociaal gezien hielp de troost van mijn ouders me om de pijn te verwerken."
Pijn laten verdwijnen lijkt wel een tovertruc. Hoe doe je dat?
āHet verlichten of zelfs laten verdwijnen van pijn kan als magie aanvoelen. Het mooie is dat iedereen kan ātoverenā, vaak zonder zich daarvan bewust te zijn. Voorbeelden hiervan zijn beweging, afleiding, sociale contacten, VR-technologie, medicatie, psychologische interventies en levensstijlaanpassingen. We leggen tijdens de Dag van de Wetenschap uit hoe je deze technieken zelf kunt toepassen.ā
Wat is het nut van pijn?
āPijn is een beschermingsmechanisme. Het is als een alarmsignaal dat ons helpt reageren op gevaarlijke situaties. Stel dat je per ongeluk je hand op een hete kookplaat legt; de pijn zorgt ervoor dat je die snel terugtrekt, zodat je verdere schade voorkomt. Het is dus maar goed dat we dit alarmsysteem hebben.ā
Astrid Luypaert
Astrid studeerde aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte en onderzocht voor haar masterthesis wat cultureel erfgoed kan betekenen voor Alzheimerpatiƫnten.
Hoe ben jij als kunsthistorica in Alzheimer geĆÆnteresseerd geraakt?
Astrid: āJaren geleden werkte ik als jobstudent mee aan een project over erfgoed in woonzorgcentra. Een voorwerp uit een museum, zoals een schoolplaat, werkte cognitief heel stimulerend voor oudere mensen. Ik zag de impact hiervan op bewoners en besefte dat er nog veel onbenut potentieel was. Toen ik later een onderwerp voor mijn master in Kunstwetenschappen en Archeologie moest kiezen, besloot ik dat mijn scriptie niet zomaar stof moest verzamelen. Ik nam contact op met de Alzheimer Liga, woonzorgcentra en culturele instellingen, die allemaal aangaven dat er behoefte was aan meer onderzoek. Hun getuigenissen en feedback gaven me de motivatie om dit thema verder te onderzoeken.ā
Waarom is kunst zo gefascineerd door Alzheimer?
āMeer dan 200.000 mensen in ons land hebben een vorm van dementie. Waar media het onderwerp soms afstandelijk behandelen, kiezen kunstenaars vaak voor een menselijke benadering, al dan niet geĆÆnspireerd door eigen ervaringen. Kunst geeft hen een unieke taal van beelden, geluiden en woorden, waarmee zij de complexiteit van Alzheimer en het emotionele aspect kunnen belichten. Wat mensen raakt, raakt ook kunstenaars, en zij weten dat op hun beurt weer over te brengen op ons.ā
Hebben Alzheimerpatiƫnten ook iets aan kunst?
āDe diagnose Alzheimer wordt vaak het middelpunt van iemands leven, wat hun dagelijkse leven ingrijpend kan beĆÆnvloeden. Maar kunst houdt de deur naar waardevolle beleving, nieuwsgierigheid en schoonheid open. Mijn onderzoek laat zien dat dit door de diagnose niet verandert. Internationaal zien we ook hoe kunst kan bijdragen aan sociale cohesie, dialoog, een betere zorgervaring en meer geluk, ook voor mensen met Alzheimer.ā
Naar de lezing van Astrid > Alzheimer, Aardbeien en Artiesten
Vincent Crabbe
Vincent is aan het promoveren op de faculteit WetenschappenāÆen Bio-ingenieurswetenschappen en onderzoekt bacteriĆ«le biosensoren, die onder andere kunnen bijdragen aan de productie van bioplastics.
Hoe heb jij je fascinatie voor microben ontwikkeld?
Vincent: āTijdens mijn studie bio-ingenieurswetenschappen aan de VUB hoorde ik wekelijks fascinerende verhalen over de onzichtbare wereld van microben. Wist je bijvoorbeeld dat er bacteriĆ«n zijn die planten genetisch kunnen veranderen, zodat die hun favoriete voedsel produceren? Ik wilde hier meer over weten en besloot op dit onderwerp te doctoreren aan de VUB, met als doel bij te dragen aan een groenere wereld.ā
Wat heeft bioplastic met microben te maken en kan het de wereld redden?
āSommige microben produceren van nature polymeren die lijken op plastic, ook wel bioplastics genoemd. Andere microben kunnen moleculen maken die met chemische processen omgezet worden in bioplastics. Dit materiaal is meestal biologisch afbreekbaar, waardoor het sneller wordt afgebroken in de natuur dan conventioneel plastic. Hoewel bioplastics de wereld waarschijnlijk niet alleen zullen redden, kunnen ze wel een rol spelen in het verminderen van plasticvervuiling, vooral in toepassingen zoals de visserij.ā
Wat is gezonder: fanatiek poetsen of microben wat ruimte geven?
āIk ben geen arts, maar ik weet wel dat er zoiets bestaat als de 'hygiĆ«nehypothese.' Deze stelt dat blootstelling aan bepaalde microben in de kindertijd belangrijk is voor een gezond immuunsysteem. Te weinig blootstelling zou juist kunnen leiden tot allergieĆ«n. Er is wel onderzoek dat deze hypothese deels ondersteunt, maar consensus is er nog niet. Het lijkt mij hoe dan ook onverstandig om elk oppervlak steriel te maken, maar gebruik de hygiĆ«nehypothese ook niet als excuus om nooit meer schoon te maken ā dat wordt vast niet gewaardeerd!ā
Naar de workshop van Vincent > Microbiologie: Onzichtbare wereld onder de loep
Beleef wetenschap op 24 november in Muntpunt in Brussel
Wetenschap en technologie veranderen de wereld en verbeteren onze toekomst. Niet meer dan terecht dus dat we al die fascinerende onderzoeken en straffe uitvindingen het podium geven dat ze verdienen. En stiekem willen we jou natuurlijk ook heel graag aansteken met al dat innovatieve enthousiasme.
Dompel je onder in een boeiende mix van wetenschap, innovatie en plezier. Tientallen enthousiaste wetenschappers, docenten en studenten laten jong en oud gratis genieten van wonderlijke wetenschap!
De wereld heeft je nodig
Dit initiatief maakt deel uit van het publieksprogramma van de VUB: een programma voor iedereen die vindt dat het anders kan in de wereld en gelooft dat wetenschappelijke inzichten, kritisch denken en dialoog een belangrijke eerste stap zijn om je stempel te drukken op jouw omgeving en de wereld.
Als Urban Engaged University wil de Vrije Universiteit Brussel een drijvende kracht van verandering in de wereld te zijn. Met ons academisch onderwijs en ons innovatief onderzoek dragen we bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties en drukken we mee onze stempel op de toekomst.
Creƫer mee(r) impact Ontvang uitnodigingen voor VUB's publieksactiviteiten