Op de Dag van de Aarde, maandag, 22 april, werden de winnaars van de Vlaamse Future Proef Awards verkozen. De VUB diende drie eindproeven voor deze awards in. Thema van de competitie was duurzaamheid. De studenten die namens de VUB in de arena traden waren Lena Jenart van ingenieurswetenschappen, Anne Risse van communicatiewetenschappen en Rasmus Van Heddeghem van de rechtenopleiding. Rasmus haalde in de finale de tweede prijs binnen.
Deze allereerste uitreiking van de Vlaamse Future Proef Awards werd gehost door de VUB. Stand-up comedian en VUB-Fellow Erhan Demirci leidde de prijsuitreiking in goede banen. Ook klimaatdichters maakten hun opwachting. Maar uiteindelijk draaide de show om de dapperen die met hun eindproef aan de competitie deelnamen. We stelden hen een aantal vragen.
Lena Jenart
Lena Jenart schreef een gids voor hergebruik van materialen.
Kan een wedstrijd de wereld veranderen?
Lena: “In landen als de onze, waar grondstoffen overvloedig lijken, kan materiaalbesparing minder cruciaal lijken. Maar niets is minder waar. Dat geldt nog sterker voor landen waar de hulpbronnen nog beperkter zijn, waar schoon water schaars is, waar bouwmaterialen zeldzaam zijn en energie duur. Het is essentieel om een cyclisch model voor hergebruik te stimuleren in plaats van weer nieuwe grondstoffen te gebruiken.”
"Ik richt me liever op mijn eigen acties voor een duurzamere toekomst.”
Wat hoop je met de proef te bereiken?
“Ik geloof dat echte impact niet alleen wordt afgemeten aan de ideeën die iemand ontwikkelt, maar ook aan hun vermogen om mensen die ermee in aanraking komen te veranderen.”
Wat is de grens tussen wetenschap en activisme?
“Dat is een complexe kwestie. Maar binnen de context van duurzaamheid is het cruciaal om te erkennen dat wetenschap en activisme elkaar kunnen aanvullen. Terwijl wetenschap objectieve gegevens aanlevert, kan activisme verandering teweegbrengen door mensen te mobiliseren en beleid te beïnvloeden. Een constructieve samenwerking tussen de twee kan nuttig zijn om een eerlijkere en duurzamere toekomst dichterbij te brengen.”
Ga je resoluut voor een duurzame carrière?
“Ik ben vastbesloten om op zoek te gaan naar werk waarin ik principes van materiële economie en ecologische duurzaamheid kan integreren. Voor mij is het essentieel om de juiste deuren te openen op zo'n cruciaal gebied als de bouw. Door ideeën uit te wisselen met experts uit dat domein wil ik niet alleen mijn ideeën ontwikkelen, maar ze ook implementeren en zo een positieve bijdrage leveren aan de bescherming van onze planeet.”
Elon of Gretha: wie is je rolmodel?
“Ik bewonder Thunbergs’ moed om stelling te nemen in zo'n belangrijke kwestie. Ze speelt een cruciale rol in het vergroten van het bewustzijn en het aanzetten tot actie. In de bedrijven van Musk heb ik me niet verdiept, en hoewel ik zijn aanpak soms twijfelachtig vind, blijft zijn invloed op mijn leven marginaal. Ik richt me liever op mijn eigen acties voor een duurzamere toekomst.”
Anne Risse
Anne Risse bestudeerde het effect van Fridays For Future, de beweging van Greta Thunberg achter de schoolstakingen voor het klimaat, op social media.
Kan een wedstrijd de wereld veranderen?
Anne: “Met mijn masterscriptie over de internationale communicatie van de jongerenklimaatbeweging wilde ik antwoord geven op vragen die ik mezelf als activist had gesteld. Ik dacht al een tijdje dat de vele klimaatgroepen die wereldwijd op een vergelijkbare manier zijn ontstaan een waardevolle bron van informatie zouden kunnen zijn over regionale verschillen of overeenkomsten. Ik heb het proefschrift aangegrepen om me er verder in te verdiepen. Je krijgt immers zelden de kans om activisten in Oeganda of Japan te bellen en ze een uur lang te interviewen!”
“Ik vind dat wetenschap moet bijdragen aan het algemeen belang."
Wat hoop je met de proef te bereiken?
“Ik wil graag bijdragen aan een beter begrip van hoe je over duurzaamheid kunt praten op een manier die positieve verandering in gang zet. Bijvoorbeeld hoe je genuanceerd kunt blijven, maar wel betrokken, hoe je eerlijk kunt zijn over de bedreigingen zonder demotiverend te werken of hoe je lokale problemen kunt aanpakken zonder de mondiale problemen uit het oog te verliezen.”
Ga je resoluut voor een duurzame carrière?
“Ja, na mijn afstuderen liep ik stage bij een bosorganisatie in Brussel waar ik meer leerde over het pleiten voor milieurechtvaardigheid en natuur in de EU. Vervolgens ben ik tweeënhalve maand geleden aan de slag gegaan bij een Europese organisatie die als doel heeft om geldstromen op een duurzame manier te kanaliseren.”
Wat is de grens tussen wetenschap en activisme?
“Ik vind dat wetenschap moet bijdragen aan het algemeen belang. Dat kan ook betekenen dat je een politiek standpunt verdedigt. Wetenschap moet natuurlijk wel transparant zijn over de wijze waarop je tot een standpunt komt, met een zekere noodzaak om tegenargumenten te overwegen en een verplichting om ook resultaten te vermelden die het niet eens zijn met het eigen standpunt. Voor politieke standpunten moet wetenschap een basis zijn.”
Elon of Gretha: wie is je rolmodel?
“Wat ik erg motiverend vind aan Greta Thunberg is dat een schijnbaar onbeduidende jongere op het juiste moment een verbazingwekkende impact kan hebben. Je kunt de indruk hebben dat de hele bevolking gevoelloos en onverschillig is, maar toch kunnen een paar vastberaden stemmen plots verandering brengen.”
Rasmus Van Heddeghem onderzocht of het omgevingsrecht van het Vlaamse Gewest geschikt is om de klimaatcrisis op lokaal niveau aan te pakken.
Rasmus Van Heddeghem behaalde een gedeelde tweede plaats samen met een student van KU Leuven. Rasmus zijn prijswinnende masterthesis heette “Globale crisis, lokale oplossing? De weg naar een klimaattoets in het omgevingsrecht van het Vlaamse Gewest” De eerste plaats ging naar Fien Vansevenant UGent met een masterproef over de zorg. Rasmus Van Heddeghem: "De klimaatverandering dringt in alle aspecten van onze levens door. Een initiatief als Future Proef Awards toont aan dat oplossingen kunnen gevonden worden door samen te werken, over alle beleidsdomeinen heen."
Rasmus Van Heddeghem ontvangt zijn tweede prijs ter waarde van 500 euro voor zijn masterthesis.
Kan een wedstrijd de wereld veranderen?
Rasmus: “De Future Proef Award toont op een inspirerende manier hoe studenten uit de meest uiteenlopende domeinen omgaan met de vraag hoe te leven in een tijdperk waarin ons klimaat onherroepelijk verandert. Klimaatverandering confronteert ons met fundamentele vragen over rechtvaardigheid en daagt ons zelfs uit om de rol van het recht in onze samenleving fundamenteel te herdenken.”
"Iedere student, onderzoeker of beoefenaar zal zelf moeten uitzoeken waar de grens tussen wetenschap en activisme ligt."
Wat hoop je met de proef te bereiken?
“Mijn onderzoek stelt de vraag of de roep om climate justice en grote woorden op het internationale toneel vertaald kunnen worden naar de regelgeving van onze directe leefomgeving. Hopelijk draagt dit onderzoek bij tot het opheffen van de schotten tussen grote woorden en kleine daden die daadwerkelijk tot verandering kunnen leiden.”
Wat is de grens tussen wetenschap en activisme?
“Activisme kan niet zonder wetenschappelijk onderzoek en kennis, net zoals het klimaat- en milieurecht niet zonder wetenschap kan. Iedere student, onderzoeker of beoefenaar zal zelf moeten uitzoeken waar de grens tussen wetenschap en activisme ligt.”
Ga je resoluut voor een duurzame carrière?
“Na mijn studies ben ik gestart met de baliestage als advocaat, maar ik ben nog steeds verbonden met de VUB als vrijwillig wetenschappelijk medewerker. Zowel in mijn praktijk als in verder onderzoek zal ik me blijven focussen op het klimaatrecht.”
Elon of Gretha: wie is je rolmodel en waarom?
“Echt? Nog andere vragen?”