Woensdag 29 maart 2023 – Van 21 tot 26 maart vertoefde een delegatie van 22 VUB-collega’s in Kaapstad, Zuid-Afrika. Ze waren er niet zomaar, maar namen deel aan een academische missie om de samenwerkingsverbanden met Stellenbosch University en de University of the Western Cape te versterken op vlak van onderzoek, onderwijs en maatschappelijke dienstverlening. Hoe verloopt zo’n academische missie? Wie bepaalt het programma? En waarom is het belangrijk dat we dergelijke internationale relaties met universiteiten aangaan? Wie beter om daarop te antwoorden, dan onze vicerector Internationalisering, prof. Dr. Karin Vanderkerken die ook deeluitmaakte van de delegatie.
Beste Karin, wat doet VUB hier in Kaapstad?
Er bestaan verschillende soorten missies: staatsmissies, overheidsmissies en academische missies. Het Belgisch Koningspaar was de voorbije week op staatsmissie in Zuid-Afrika, in het bijzijn van een academische delegatie. Rector Jan Danckaert was hierbij aanwezig.
Vanuit VUB organiseerden we parallel een academische missie met een bezoek aan onze internationale partners Stellenbosch University, Global partner van Eutopia, en de University of The Western Cape, waarmee we een SIP akkoord ondertekenden. De staatsmissie versterkt onze uitstraling als internationale universiteit, alsook de impact van onze parallelle academische missie. Dit was dus een kans die we niet konden laten liggen. Bijna alle faculteiten werden vertegenwoordigd, dat verklaart waarom er uitzonderlijk zo een grote delegatie meeging. Daarnaast werd het team versterkt met collega’s die werken rond internationale relaties.
Een bezoek met een missie dus. Hoe moet die internationale academische missie de samenwerkingsverbanden met de universiteiten helpen verdiepen?
Een Keniaans gezegde luidt: ‘Wil je snel gaan, ga alleen. Wil je ver komen, ga samen.’ Op vlak van internationale samenwerkingen met strategische en globale partners geldt dit eens te meer.
Door kennis en inzichten met elkaar uit te wisselen over onderzoek, onderwijs en maatschappelijk relevante projecten kunnen we de kwaliteit van onze academische opdracht verhogen. Dat is wat onze delegatie hier deed: hun tegenhangers ontmoeten, kennis en ideeën uitwisselen en zich ook laten inspireren. Waar mogelijk werden samenwerkingsopportuniteiten gezocht en besproken. Denk hierbij aan personeels- en studentenmobiliteit, joint PhD’s, stages, gezamenlijke onderzoeksprojecten en info-uitwisseling rond financieringsopportuniteiten.
Wie bepaalt het programma?
Het programma kwam er na gezamenlijk overleg tussen de partneruniversiteit en de VUB. De International Relations offices van beide instellingen stemden hiervoor af met de deelnemende academici. En dat resulteerde in plenaire en discipline specifieke sessies.
Ik hoorde ook het woord SIP vallen, een Strategic International Partnership.
SIPs zijn partnerships met één enkele universiteit in een bepaalde regio, of een consortium van universiteiten in een bepaalde regio. Door het afsluiten van SIPs versterken we ons regionaal beleid rond internationale samenwerkingen. Ons doel is om uiteindelijk op elk continent een SIP te hebben. Hierbij heeft elke universiteit in het partnerschap verantwoordelijkheden om tot het gewenste resultaat te komen en daarom worden afspraken vastgelegd in een akkoord. Wij kiezen deze strategische partners niet zomaar, maar met het oog op een duurzame en toekomstgerichte samenwerking.
Daarom is het belangrijk dat:
- De strategische partners een compatibele missie en visie én dezelfde waarden delen
- Er reeds een samenwerking bestaat binnen de drie wetenschapsdomeinen, namelijk Life Sciences, Wetenschappen en Ingenieurswetenschappen, Humane & Sociale wetenschappen
-Er reeds een samenwerking bestaat op het gebied van onderwijs en onderzoek en bij voorkeur ook valorisatie.
-Er voor elk strategisch partnerschap een Joint Steering Committee wordt opgericht dat minstens eenmaal per jaar bijstuurt en monitort indien nodig.
Deze voorwaarden voor een SIP laten ons toe om expertise op te bouwen en uit te wisselen met nauwkeurig geselecteerde internationale partners die initieel reeds een zekere schaal of volume aan samenwerking met VUB hebben. Een samenwerking die we versterken door bestaande initiatieven uit te breiden of nieuwe initiatieven op te zetten. En dat is positief, want het stimuleert een nauwere samenwerking tussen wetenschapsdomeinen en faculteiten binnen de VUB. Deze interdisciplinariteit is broodnodig om de complexe problemen in onze samenleving op te lossen. Daarnaast biedt de samenwerking ons ook een extra meerwaarde op vlak van uitstraling en vergroot het de wereldwijde impact en zichtbaarheid van de VUB. En dat biedt dan weer de mogelijkheid om ons eigen netwerk uit te breiden.
Kortom, door onze samenwerking met internationale partners te benaderen als een strategisch proces, kunnen we onze gezamenlijke doelen en acties versterken en onze impact vergroten. En dat helpt ons om de dingen beter te doen in onze job, in onze instelling, in de wereld.
Waarom is het belangrijk voor de VUB om dergelijke internationale samenwerkingen met universiteiten aan te gaan? En ze te officialiseren via een SIP-akkoord? Hoe helpen dergelijke internationale relaties om de visie en missie van onze universiteit te realiseren?
Het hoger onderwijs speelt zich af in een internationale setting. Om de benchmark te doorstaan en om de werking van onze universiteit dus toekomstbestendig te maken, is internationalisering noodzakelijk. Door de toenemende internationalisering van de kerntaken (onderzoek en onderwijs) en het toenemend aantal internationale studenten, vorsers, en medewerkers, alsook de beleidskeuze van de VUB om niet alleen te connecteren op regionaal en nationaal maar ook op internationaal niveau, dringt een diverse en vooral een meerlagige aanpak zich op. Deze strategische partners zijn voor heel de VUB van strategisch belang.
Is deze internationale academische missie belangrijk voor de werking en versterking van Eutopia?
Zeker! Om Eutopia te doen slagen is het belangrijk om elkaar beter te leren kennen. Ik bedoel dan niet alleen de beleidsmakers, maar zeker ook de vorsers en professoren die effectief gaan samenwerken met de buitenlandse partners. We hebben een hele reeks kanalen waar vorsers middelen kunnen aanvragen om die samenwerkingen te ondersteunen, naast het EU-gefinancierd project genaamd EUTOPIA-MORE.
Met hoeveel internationale universiteiten hebben wij dergelijke samenwerkingsverbanden lopen?
We hebben momenteel 4 Global Partners in EUTOPIA en 2 SIPs. Het zijn vrij nieuwe concepten en vooraleer we verder uitbreiden, willen we de samenwerking met deze partners verder op de rails zetten en er een duurzaam samenwerkingsmodel mee uitwerken.
Hoe kiezen wij met welke internationale universiteiten we in zee gaan? Moet er aan bepaalde voorwaarden voldaan worden?
Samenwerking groeit bottom-up en kan verschillende doelstellingen hebben zoals bvb. uitwisseling van studenten of personeel, gezamenlijke organisatie van evenementen, gezamenlijke onderwijsinitiatieven of samenwerking op vlak van onderzoek.
Wanneer we merken dat er samenwerking is vanuit verschillende disciplines of dat er mogelijkheid is tot uitbreiding naar meerdere disciplines, dan consolideren we op centraal niveau en kan deze partner een institutionele partner worden, ondersteund door een Memorandum of Understanding. Binnen een bepaalde discipline start een samenwerking vaak vanuit onderzoek en zien we een uitloper naar studentenuitwisseling of onderwijssamenwerking. Een breed gedragen samenwerking kent een groter succes op vlak van duurzaamheid, m.a.w. een langdurige samenwerking.
We engageren ons met universiteiten die dezelfde waarden hanteren als de VUB. Het internationaliseringsbeleid is gestoeld op de VUB-waarden van vrijheid, gelijkheid en verbondenheid. Bovendien verwachten we dat beide partners elkaar versterken in hun opdracht. De samenwerking moet transparant zijn en de mensenrechtentoets* doorstaan. *Deze mensenrechtentoets werd opgesteld binnen de VLIR en vervolgens geïmplementeerd in de Vlaamse universiteiten.
De VUB was aanwezig in Kaapstad. Krijgen wij in Brussel ook af en toe andere internationale universiteiten op bezoek?
Zeker, we hebben regelmatig bezoek van andere universiteiten, soms met kleine delegaties maar regelmatig ook grotere delegaties.
Hoeveel academische missies staan er dit jaar nog gepland?
Er staan nog 2 officiële missies gepland, een economische missie naar Australië en een Koninklijke missie naar Duitsland. Er worden per jaar twee Eutopia-weken gepland, bij één van de partners. De eerste Eutopia-week zal plaatsvinden in juni in Lissabon. Daarnaast zijn er nog besprekingen om mogelijke andere VUB-missies te organiseren, waaronder Mexico. Er is ook een economische missie naar Senegal, waar de VUB niet aan zal deelnemen.
Meer weten over het VUB-beleid op vlak van Internationalisering? Klik hier.