De vroegere koten van de architect Willy Van Der Meeren op de VUB in Etterbeek ondergaan een wonderbaarlijke metamorfose. Waar vroeger studenten werden gehuisvest, ontstaat nu pal in het midden van de campus een ware Research Alley. Sommige onderzoeksteams hebben er al langer hun onderkomen, zoals Biologische Cryo-elektronenmicroscopie of het Circular Retrofit Lab. Maar ook nieuwe initiatieven schieten nu uit de grond zoals de Bioincubator Brussels en de Clean Room. Bart Sibiel, ad-interim afdelingshoofd projectbureau Infrastructuur van de VUB gaf een update. Alle ontwikkelingen van de VUB Campussen vindt u netjes in de Facts & Figures 2021 & 2022.
Bioincubator
De bioincubator wordt door de Vrije Universiteit Brussel gebouwd samen met het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hiervoor hebben zij samen Bio-incubator Brussels bv opgericht. In deze incubator zullen startende spin-offs zich tijdens hun eerste jaren kunnen ontwikkelen in de onmiddellijke nabijheid van onderzoeksgroepen actief in het veld van levenswetenschappen.
Clean room
De bouw van de clean room zit in de laatste rechte lijn om begin 2024 gereed te zijn. Deze nieuwe ‘open access’ cleanroom zal zich specialiseren in de microfabricage van glas en silicium voor microfluidics. Microfluidics is een recent multidisciplinair wetenschappelijk domein dat zich bezighoudt met de studie en manipulatie van vloeistoffen in kanalen kleiner dan 1 mm. Wetenschappelijke motor is professor Wim De Malsche, hoofd van het µFlow team binnen de VUB vakgroepen Bio-ingenieurswetenschappen (DBIT) en Chemische Ingenieurswetenschappen (CHIS).
Leslokalen
Het aantal studenten aan de VUB blijft maar groeien. Daardoor waren er snel nieuwe leslokalen nodig, ook door het afschaffen van de leslokalen in de Jozef II straat. Infrastructuur van de VUB creëerde daarvoor nieuwe leslokalen in de ‘grijze’ blokken van Willy Van Der Meeren. Het biedt plaats aan zeven lokalen met 24 tot 128 zitplaatsen.
Industriële ingenieurs
De labo’s van de Industriële ingenieurs die onderzoek doen naar biomassa, energieconversie, materiaalbewerking en mechatronica hebben hun stek gekregen in de “gele“ studentenkoten naast het sportterrein op de Brussels Humanities, Sciences & Engineering Campus. Infrastructuur heeft hiervoor de binnenkant van deze gebouwen volledig gerenoveerd. Voor de transformatie naar multifunctionele labo’s werden de ruimtes volledig open gemaakt tot op de betonstructuur waarbij de nieuwe technieken in het zicht zijn gelaten zodat deze gemakkelijk aanpasbaar zijn. Dit was het sluitstuk van de integratie van de vakgroep Industriële wetenschappen in de VUB.
Project Flanders Food
De Vrije Universiteit Brussel is gestart met het brouwen van bier, het bakken van brood en het maken van chocolade, drie belangrijke pijlers van een groots fermentatie-pilootproject. De gloednieuwe microbrouwerij, microbakkerij en microchocolaterie zijn nu operationeel. Ze zijn ondergebracht in de oude, blauwe studentenkoten van Van Der Meeren op de campus in Etterbeek. Er zullen niet minder dan 21 doctoraatstudenten aan het project meewerken. “We gaan brouwen, bakken en chocolade maken onder de noemer van de Fermented Food Pilot Plant”, zegt bezieler en initiatiefnemer Professor Industriële Microbiologie en Voedingsbiotechnologie Luc De Vuyst.
Living Lab Sustainable Renovation
In dit levende lab bundelden onderzoekers en projectmanagers hun krachten met praktijkmensen om duurzame renovatiestrategieën voor het naoorlogse erfgoed van Brussel te ontwikkelen en te tonen. Door de studentenresidenties als proeftuin voor deze ontwikkeling te gebruiken, creëeren ze een toolbox voor mensen uit de praktijk en demonstreerden we innovatie in de bouw en in samenwerking.
Foto: Jean Cosyn
Building G
Gebouw G ligt buiten de Research Alley, maar is een opvallende renovatie. Fotograaf Jean Cosyn zag zelfs een slang op het dak verschijnen. In deze renovatie worden G10 en G9, de twee bovenste verdiepingen waar het grootste energie verbruik zit, aangepakt. Het gebouw dateert van 1975 en is energetisch en installatietechnisch niet meer naar hedendaagse normen. De twee lagen worden één voor één bijna volledig gestript en opnieuw ingericht voor state of the art laboratoria. De verwarmings installaties worden vernieuwd en uitgebreid met nieuwe technologieën voor warmte- en koudeopwekking gebruik makend van hernieuwbare energie. Deze technieken zijn ondergebracht op het dak van het gebouw. Het gebouw G wordt hoofdzakelijk gebruikt voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden van de faculteiten wetenschappen en bio-ingenieurswetenschappen.
Circular Retrofit Lab
Het volledige concept van het Circular Retrofit Lab vertrekt vanuit het veranderingsgericht bouwen: het Lab kan ooit terug dienst doen als studentenkot, of als studeerruimte, laboratorium, leslokaal of zelfs een ecologisch gastenverblijf. Het werd geopend in mei 2019. “De tijd dat 1 gebouw 1 functie had is voorbij. Dit pilootproject bewijst ook dat de vooroordelen die nog vaak heersen rond circulair bouwen onterecht zijn: deze nieuwe, innovatieve systemen bieden even veel kwaliteit, comfort en (architecturale) vrijheid als tradionele bouwsystemen en -methodes”, volgens voortrekker van het lab professor Niels De Temmerman.
Elektronenmicroscoop
De voor Europa unieke microscoop, die dankzij een toelage van 4 miljoen euro van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen geïnstalleerd werd, laat toe om de bouwstenen van het menselijk lichaam met atomaire precisie in beeld te brengen. Het onderzoekslaboratorium met de Biologische Cryo-elektronenmicroscoop werd geopend in maart 2020. Dit centrum voor Structurele Biologie onder leiding van professor Jan Steyaert is wereldwijd vermaard voor haar onderzoek naar de structuur en de functie van eiwitten. Levende wezens van mensen tot en met bacteriën zijn opgebouwd uit duizenden verschillende eiwitten, elk met een unieke structuur en nodig voor een andere functie in de cel. Deze eiwitten zorgen dat de cel naar behoren functioneert. Maar ze zijn ook een levensbelangrijk doelwit van medicatie voor de bestrijding van ziektes.
Administratie Homes
Midden in de Research Alley staat het oude kot van de dienst huisvesting. Dit gaat dienst doen als een centrale technische ruimte voor alle labos en lokalen van de Research Alley. Een voorbeeld zou kunnen zijn dat er warmtepomp komt om de gebouwen van warmte te voorzien. Maar de bestemming is nog nader uit te werken.