De Vrije Universiteit Brussel heeft de lead in het wetenschapsfestival FTI Brussel, deel van van Flanders Technology & Innovation. Van vrijdag 15 tot en met vrijdag 22 maart is er op de campussen Etterbeek, Gooik en Jette, op het researchpark Zellik en in Brussel-stad het neusje van de zalm te zien op het gebied van technologie en innovatie. Professor duurzame mobiliteit Cathy Macharis van de onderzoeksgroep Mobilise gaat op 21 maart in het centrum een hackathon met 60 studenten leiden. “We tappen hun kennis graag af.”
Waarom roep je de hulp in van 60 studenten?
“In deze hackathon willen we nadenken over problemen op het vlak van grootstedelijke mobiliteit, met Brussel als voorbeeld. Met zestig studenten gaan we brainstormen over oplossingen om mobiliteit en logistiek duurzamer te maken. We geloven in co-creatie en collectieve intelligentie. Studenten zijn ook snel weg met artificiële intelligentie; ze kennen de nieuwe mogelijkheden van de digitale wereld. Daarom tappen we hun kennis graag af.”
“De pijn van mobiliteit zit niet alleen in de uitstoot die bijdraagt aan de globale klimaatcrisis.”
“We doen zo’n hackathons al jaren met onze opleiding duurzame mobiliteit en logistiek. Dat levert telkens goede resultaten op. Het succes schuilt in de formule zelf. Je start van ‘scratch’, vormt teams, brainstormt, maakt een business case en verkoopt die in een pitch.”
Wat zijn de problemen met mobiliteit?
“De pijn van mobiliteit zit niet alleen in de uitstoot die weegt op de globale klimaatcrisis. Het gaat ook om de verkeersdruk die leidt tot files en de voortdurende vraag om veel geld te investeren in de vernieuwing van infrastructuur. En dan hebben we het nog niet eens over de bereikbaarheid van werk en de lokale luchtvervuiling. Het levert ook maatschappelijke problemen op: verkeersveiligheid, geluidsoverlast, betaalbaarheid van vervoer. Ook de logistiek van onze mobiliteit stelt ons voor problemen. Hoe beschermen we koeriers tegen misbruik en hoe zorgen we dat onze straten niet verstopt raken?”
Is AI dan een wonderoplossing voor de mobiliteit?
“Nee, zeker niet. De mogelijkheden van AI moeten goed bekeken worden, maar het mag niet een doel op zich zijn. Er zijn gebieden waar AI meer kwaad dan goed doet. Waze bijvoorbeeld, dat is een handige en effectieve app, maar die zoekt standaard de snelste route. Daardoor rij je soms door woonwijken of kom je in kwetsbare groene gebieden terecht. Het biedt echter ook mooie kansen. Kijk naar wat AI doet in een autonome wagen: al die informatie die binnenkomt via sensoren wordt door AI omgezet in een auto die zelfstandig kan rijden. Een interessante toepassing van AI die we al hebben uitgeprobeerd is sentimentanalyse op sociale media. Hoe denken en hoe voelen mensen zich bij bepaalde onderwerpen en beslissingen? We hebben tweets verzameld over een tijdspan van drie jaar (2019-2022) over het mobiliteitsplan GoodMove in Brussel. Binnenkort komt daar een paper over uit. In een tijd waarin de kloof tussen bestuurder en burger vaak wordt aangeklaagd, is dat een zeer welkome oefening.”
Hoe vermijd je dat alleen de bovenkant van de maatschappij meer profiteert van duurzame oplossingen?
“De overheid heeft veel geld gestoken in elektrische wagens, maar die zijn geen zaligmakende oplossing. Veel problemen zijn nog steeds hetzelfde: congestie, ruimtegebruik, materialen die moeten ontgonnen worden,… De CO2 uitstoot is wel minder, maar we gaan niet alle problemen oplossen door alles elektrisch te maken.”
“We moeten het gehele mobiliteitssysteem herdenken.”
“We moeten die kritische en systemische blik ook tijdens de hackaton hebben. Wat in eerste instantie een geweldig idee is, kan in de praktijk erg tegenvallen. Je hebt bijvoorbeeld het zogenaamde ‘Jefson’-effect. Mensen die hun huis goed geïsoleerd hebben, gaan de temperatuur hoger zetten. Of de eigenaar van een nieuwe elektrische wagen, die langere afstanden gaat afleggen. Dat zijn neveneffecten waar je mogelijk eerst geen rekening mee houdt. We moeten het gehele mobiliteitssysteem herdenken.”
Wat zijn de belangrijkste doelen voor de Hackathon 'AI en Mobiliteit'?
“We willen komen tot een aantal innovatieve oplossingen, waarmee we ook een onderzoeksagenda kunnen opstellen en innovatieve ideën voor Brussel en Vlaanderen kunnen voorstellen. De energie en ideeën die tijdens de hackathon zijn loskomen, krijgen dus een wetenschappelijk vervolg. We willen daadwerkelijk bijdragen tot duurzamere mobiliteit. Voor studenten is het een waardevolle ervaring om aan zo’n innovatief en co-creatief deel te nemen. Niet alleen omdat je bijdraagt aan een duurzame wereld. Ze gaan aan de slag met studenten uit verschillende instellingen en afkomstig uit diverse disciplines. Dat is een schitterende ervaring, waar je je voordeel mee kan doen. Er zullen experten zijn rond logistiek, AI, en mobiliteit. En er zit een wedstrijdelement in: de beste pitch wordt winnaar.”
Organisatie
De hackathon wordt georganiseerd in samenwerking met FARI, het AI for the Common Good Instituut. Ze doen dit vanuit de House of Sustainable Transitions, waar ze twee onderzoeksgroepen samenbrengen, namelijk Mobilise voor de expertise op het vlak van mobiliteit en logistiek, en Datalab met de expertise op het vlak van AI.
Het programma van FTI Brussel vindt u hier